Osmanlıda manzum fetvâlar ve edebî değerleri

Abstract

Fetvâ, şeyhülislâm veya müftülerin müşkil konularda kendilerine yöneltilen suallere verdikleri güçlü cevaplardır. Fetvâ kelimesi de zaten Arapça genç, kavî, güçlü anlamındaki fetâ kelimesinden türemiştir. Osmanlıda beş asırlık bir sürede 129 şeyhülislâm görev yapmış ve verdikleri fetvâlar zor meselelerde en çok başvurulan kaynaklar arasında yer almıştır. Bu fetvâlar içinde manzum biçimde verilenler de görülmüş ve daima dikkat çekici bulunmuştur. Bu fetvâlar, kalem ve kelamları güçlü şeyhülislâm şairlerce yazılmış olduklarından şekil, muhteva ve edebî yönden diğer fetvâlardan ayrılmış ve sanat yönleri de bulunmuştur. Manzum fetvâlarda vezin ve kafiyece gözetilen bir itina ve özenle seçilmiş kelimelerin yanısıra edebî sanatlar da başarılı biçimde kullanılmıştır. Bu makalede, bu fetvâların daha ziyade, edebî değerleri incelenmektedir.

Fatwa is the strong response from muftis and sheikulislam to complicated issues which are asked to them. The word fatwa has already “feta“ (means brave, young, powerful) comes from the root. In Ottoman,129 sheikhulislam served during five centuries and their fatwas have been the most referenced sources in complicated issues. Among these fetwas are the fetwas which were given poetic too and they have been found remarkable. Now that these fetwas were written from sheikhulislam poets who are good at kalam and writing,they are different from the other fatwas as shape and content and they are found artful too. İn poetic fatwas, literary arts are added to sentences too which are chosen carefully and elaborately on account of rhyme and prosody. In this article, literary feauture and value of these Fatwas will be examined.