1260-61 / 1844-45 Temettuat Kayıtları Işığında Tatlucak Köyünün Sosyal ve Ekonomik Yapısı

Abstract

Temettuat Defterleri XIX. yüzyıl Osmanlı sosyal ve ekonomik tarihinin önemli kaynaklarındanbiridir. Vergi kaynaklarını yeniden tespit ederek halkın üzerindeki vergi yükünü hafifletmek ve vergidağılımında yaşanan adaletsizliği önlemek amacıyla hazırlanan temettuat kayıtları sosyo-ekonomikve demografik yapının da ortaya konulmasında önemli bilgiler sunmaktadır. Kayıtlarda anılandönemde bölgelerin mal-mülk, hayvan, arazi ve insanların şahsi mal varlıklarının kaydedilmesi ilesosyo-ekonomik hayat, nüfus ve tarımsal ekonomi ile ilgili bütün karakteristik özellikler ortayakonulmaktadır. Kayıtlarda ayrıca mükelleflerin adları, lâkapları, meslekleri hakkında da bilgialabilmek mümkün olmaktadır. Bu çalışmada, H.1260-1261/M.1844-1845 yılında Dinek KeskiniKazasına tabi Tatlucak karyesinin 710 numaralı temettuat defterinden faydalanılarak, sosyal veekonomik yapısı ortaya konulmaya çalışılmıştır. Toplam 20 hanesi olan karyede sakin olaninsanların geçimlerini büyük ölçüde tarım ve hayvancılıktan sağladıkları anlaşılmaktadır. Köydetarımsal manada buğday, arpa ve penbe (pamuk) üretimi yapılmaktadır. Hayvancılık alanında isedaha çok küçükbaş- büyükbaş hayvanlar ile yük ve binek hayvanları yetiştirilmektedir. Meslek dalıolarak ziraat erbabının fazlalığı dikkat çekmektedir. Bunun yanında, imam, hizmetkâr ve çoban gibimeslek kollarında görev yapan kimselerinde olduğu kayıtlardan anlaşılmaktadır. Köyde vergimükellefi hane reislerinin tarım, hayvancılık ve meslek gelirleri ile birlikte ödemiş oldukları vergiçeşitleri tespit edilerek vergi yükleri de ortaya konulmaya çalışılmıştır.

Temettuat registers are one of important sources of Ottoman’s social and economichistory. Temettüat records have been prepared in order to reduce the tax burden on the people andto prevent injustice in the tax distribution by re-determining the tax sources. In addition, theserecords provide important information for the socio-economic and demographic structure. In theperiod referred to in the records, all characteristics of socio-economic life, population andagricultural economy are revealed by registering the properties, animals, lands and persons’personal wealth of regions. In these records, it is also possible to get information about taxpayers'names, nicknames, and occupations. In this study, benefiting basically 710 numbered temettuatrecord of Tatlucak village which is within in the boundaries of Dinek Keskin district in year ofH.1260-1261/M.1844-1845, it is tried to reveal social and economic structure. It is understood thatpeople provide their livelihood largely from agriculture and animal husbandry in the village whichconsist of 20 families. In terms of agriculture, wheat, cotton and barley production is being done inthe village. In the field of animal husbandry, mostly small cattles, bovine animals, draught animalsand mount animals are grown. As field of profession, the surplus of agricultural staff is remarkable.Besides, it is understood from records that there are different field of professions like imams, servants and shepherds in the village. It is also tried to reveal the burden of tax of taxpayers bydetermining agriculture, husbandry and occupation revenue and kind of tax which is paid by them.