Osmanlı para politikasında reform çabaları: 1800-1844 dönemi üzerine bir değerlendirme

Abstract

Bu makalede 1800-1844 yılları arasındaki dönemde Osmanlı’nın mali sorunları bağlamında, para, iç finansman aracı olarak para tağşişleri ile altın ve gümüşten oluşan kıymetli madenler konusu incelenmektedir. Bu dönem, Osmanlı devletinin siyasal, sosyal ve iktisadi olarak değişim ve dönüşüm devresinin başlangıcıdır. Reformlar ve savaşların finansmanı için geliştirilen para politikaları aynı zamanda kıymetli madenlerin üretim ve bölüşümünü de etkilemiştir. Osmanlı’da ithalat artışı ve savaşlar; hazine gelirleri, para stoku ve kıymetli madenler üzerinde negatif etkiler yaratmıştır. Sanayileşen ülkelerin üretim hacmi ile ihracat ve finansman politikalarının Osmanlı piyasaları üzerinde oluşturduğu baskı sonucunda, Osmanlı geleneksel iktisadi yapısını reforme etmede liberal politikalara yönelmiştir. Dâhili ve harici şartların neden olduğu bütçe açıklarının kapatılmasında iç para stoku yetersiz kalmış, 1844 yılında para standardının kabulü ile birlikte Osmanlı devleti dış borçlanmaya yönelmiştir.

This article analyzes money, money debasements as internal financing tools, and precious metals like gold and silver in the context of financial problems of the Ottomans for the period of 1800-1844. This is the beginning era of political, social and economic change and transformation of the Ottoman Empire. Monetary policies designed for reforms and war financing affected the production and distribution of precious metals as well. Increase in imports and wars involved had a negative impact on treasury income, money stocks and precious metals in the Ottomans. As a result of the pressure on the Ottoman markets of production capacity, exports and finance policies of the industrializing countries, the Ottomans shifted towards liberal policies for reforming its traditional economic structure. External and internal situations caused budget deficits and there was an insufficient money stock to balance the budget. Money standard was accepted in 1844 and the Ottomans turned to foreign borrowing.