Hacı Bektaş Veli'nin Fatiha Tefsirinin Bilinmeyen Bir Nüshası

Abstract

Dinî-tasavvufî Türk edebiyatı Hoca Ahmed Yesevi ile Türkistan'da Türklerin İslamiyet'i benimsemelerini müteakiben 12. asırda başlamış, aynı coğrafyada büyüyüp gelişerek Kaşgar'dan Anadolu'ya kadar geniş bir sahada Türk dinî mefkûresini şekillendirip Yunus Emre ve Mevlana ile Anadolu'da kurulmaya başlayan dinî ve içtimaî hayatı derinden etkilemiştir. Türkistan coğrafyasındaki Yesevilik hareketinden etkilenerek Anadolu'da büyük etkiler bırakmış, düşünceleri ve bıraktığı manevî miras bugüne ulaşmış mutasavvıflardan biri de Hacı Bektaş Veli'dir. Hünkâr'ın Makalat, Şathiye, Hacı Bektaş'ın Nasihatleri, Besmele Tefsiri, Hadis-i Erbain Şerhi, Makalat-ı Gaybiyye ve Kelimat-ı Ayniyye adlı eserlerinin dışında bir de Fatiha Tefsiri bulunmaktadır. Bu tefsire ilk defa Hüseyin Özcan tarafından İngiltere'de rastlanmış, araştırmacı eseri Süleymaniye Kütüphanesi'nde bulduğu diğer nüsha ile karşılaştırmalı olarak yayınlamıştır. Biz bu makalede, eserin İstanbul Büyükşehir Belediyesi Atatürk Kitaplığı'nda bulduğumuz nüshası üzerinde duracak, nüshanın diğer iki nüsha ile farklarını ve benzerliklerini göstermeye çalışacağız. Nüsha, daha önce yayınlanan nüshalardaki birtakım eksik noktaları tamamlamakta, bu nüshanın yayını ile Hacı Bektaş Veli'nin Fatiha Tefsiri metni tam olarak ortaya çıkmaktadır

Religious-Mystical Turkish Literature begins with the adoptation of Islam under the leadership of Hodja Ahmad Yassawi in Turkestan in the 12th century, develops in the same geography extending from Kashgar to Anatolia, shapes Turkish religious aims and the religious and social lives established in Anatolia and deeply affects Yunus Emre and Mevlana. It has a great impact on Anatolia by being impressed by the movement of Yassawiyya in Turkestan geography, and Hadji Bektash Veli is one of the mystics whose thoughts and spiritual heritages have reached today. He has the Tafsir of Fatiha apart from his other works such as Makalat, Shathiyye, Advice of Hadji Bektash, Besmele Tafsir, Commentary of Forty Hadiths, Makalat-ı Gaybiyye and Kelimat-ı Ayniyye. Hüseyin Özcan first encountered this tafsir in England, and published the work by comparing it with another print found in Sulaimaniya Library. In this article, we will focus on the print that we have found in Istanbul Metropolitan Municipality Atatürk Library and try to demonstrate the similarities and differences between these two prints. The print completes the missing point in the previous one, and the Tafsir of Fatiha by Hadji Bektash Veli comes out with the help of this print in an exact way