DÖNEMİN BASININA GÖRE VARLIK VERGİSİ UYGULAMASI

Abstract

II. Dünya Harbi sürecinde Türkiye; bir taraftan dış politikasında hassas bir denge kurmak, diğer taraftan da Türkiye'yi her an savaşa girecekmiş gibi askeri, siyasi, psikolojik ve ekonomik anlamda hazır tutmak adına oldukça sert tedbirlere başvurmuştu. Bu tedbirler içinde Varlık Vergisi, Milli Müdafaa (Korunma) Kanunu ve Toprak Mahsulleri Vergisi gibi uygulamalar yer almış; uygulamadan doğan sosyal ve siyasi yönden travmalar yaşanmıştı. II. Dünya Harbi yıllarında Hükûmetin ekonomik alana yaptığı müdahalelerin ilki Varlık Vergisi uygulaması olmuştu. Dönemin basını incelendiğinde, mevcut yapı caydırıcılıktan uzak kalmış, bazı sermaye sahipleri bu dönemde daha çok kazanç elde etmişlerdi. Devlet; piyasada vurgunculuk ve karaborsacılığın önlenememesi üzerine daha ağır yaptırımlar uygulamak zorunda kalmış ve Varlık Vergisi Kanunu'nu uygulamaya koymuştur. Varlık Vergisi Kanunu, 11 Kasım 1942 tarihinde TBMM tarafından kabul edilmişti. Varlık Vergisi ile amaçlanan; hem karaborsacılık ve vurgunculuğu ortadan kaldırmak hem de piyasada bulunan fazla paranın çekilmesini sağlayarak enflasyonun dengelenmesini sağlamaktı. Varlık Vergisi, teorik olarak Hükûmetin toplumsal huzuru sağlamak adına attığı önemli bir adım gibi görülürken, kamuoyu üzerindeki etkisi ise pek de olumlu olmamıştı.

During the 2nd World War, Turkey had to take strict measures to establish a sensitive balance in foreign policy, and keep Turkey ready in military, political, psychological and economic terms as if it was going to enter the war at any time. Among these measures, there were Capital Tax, National Protection Law, Soil Products Tax, and similar practices. Social and political traumas that stemmed from these practices were experienced. The first action of the Government in economic field during the 2nd World War years was the Capital Tax. When the press of the period is examined, it is observed that the then-current structure was away from being deterrent, and some capital owners gained more during this period. The state had to set stricter measures when profiteering and black-marketeering were not prevented, and enacted the Capital Tax. The Law of Capital Tax was accepted by the Grand National Assembly of Turkey on November 11, 1942. The aim with the Capital Tax was to eliminate profiteering and black-marketeering, and retract the excessive money in the market to balance the inflation. Although the Capital Tax was considered as an important step to ensure the peace in the society in theoretical terms by the Government, the effects of it on the public opinion was not that positive.