Süt dişi pulpa amputasyonlarında kullanılan kanama kriterinin enflamatuar belirteçlerle ilişkisinin incelenmesi

Abstract

Bu çalışmada, çürüklü ekspoze süt molar dişlere ait koronal ve radiküler pulpadaki enflamasyon düzeyinin sağlıklı ve enfekte süt molar dişlerle karşılaştırmalı olarak incelenmesi ve ekspozür bölgesinde hemostazın sağlanabilmesi ile pulpal enflamasyon düzeyi arasında herhangi bir ilişki olup olmadığının sorgulanması amaçlanmıştır. Bu çalışmanın bir diğer amacı ise; ekspozür noktası ve kanal ağızlarındaki sitokin miktarlarının karşılaştırılması ve bu yolla enflamasyon varlığı açısından koronal ve radiküler pulpa arasında herhangi bir ilişki bulunup bulunmadığının sorgulanmasıdır. İlave olarak; süt dişi amputasyon tedavisinde kullanılan kanama kriterinin güvenilirliğinin sorgulanması amaçlanmıştır. Bu amaçlarla, çalışmamıza yaşları 5-9 arasında değişen 69 hastaya ait toplam 80 diş dahil edilmiş ve dişler, 2 adet Çalışma, 1 Negatif, 1 Pozitif Kontrol olmak üzere toplam 4 eşit gruba ayrılmıştır. 1. Çalışma Grubunda, çürüklü ekspoze olan ve ekspozür bölgesindeki kanamanın 5 dakika içinde durduğu, 2. Çalışma Grubunda çürüklü ekspoze olan ve ekspozür bölgesindeki kanamanın 5 dakika içinde durmadığı dişler yer almıştır. Negatif Kontrol Grubuna pulpitis belirtisi gösteren dişler, Pozitif Kontrol Grubuna ise çürük lezyonu bulunmayan ve ortodontik nedenlerle çekilen süt dişleri dahil edilmiştir. Pulpa ekspozunu takiben ekspozür ve kanal ağızlarındaki kanama süresi kaydedilmiş ve kan örneklerinden IL-1ß, IL-2, IL-6, IL-8, IL-10, TNF-? ve PGE2 seviyeleri ELISA ile tespit edilmiştir. İstatistiksel değerlendirme için SPSS 15.0 paket programı ile Shapiro-Wilks, Wilcoxon, Independent Mann-Whitney U, Kruskall-Wallis, Pearson korelasyon ve Spearman korelasyon testi kullanılmıştır. Gruplar arasındaki sitokin seviyeleri karşılaştırıldığında; ekspozür noktasında IL-6 seviyesinin 1. Çalışma Grubunda 2. Çalışma Grubuna göre istatistiksel olarak daha yüksek olduğu, IL-1ß seviyesinin; Negatif Kontrol Grubunda hem ekspozür noktası hem kanal ağzında 1. Çalışma Grubuna göre istatistiksel olarak daha yüksek olduğu tespit edilmiştir. Benzer şekilde IL-6 ve IL-10 seviyesinin; Negatif Kontrol Grubunda 1. Çalışma Grubuna göre ekspozür bölgesinde, TNF-? ve PGE2 seviyesinin ise kanal ağzında istatistiksel olarak daha yüksek olduğu tespit edilmiştir. 1. Çalışma ve Negatif Kontrol Grubunda ekspozür noktası ve kanal ağzındaki tüm belirteçlerin seviyesinin, 2. Çalışma Grubunda ise IL-6 haricindeki tüm belirteçlerin seviyesinin Pozitif Kontrol Grubuna göre istatistiksel olarak daha yüksek olduğu tespit edilmiştir. IL-1ß ve IL-6 seviyesinin; Negatif Kontrol Grubunda sadece ekspozür noktasında 2. Çalışma Grubuna göre, IL-2, IL-6, IL-8, TNF-? ve PGE2 seviyesinin ise kanal ağzında istatistiksel olarak daha yüksek olduğu tespit edilmiştir. Diğer belirteçler açısından istatistiksel olarak anlamlı fark bulunamamıştır. Ekspozür noktası ve kanal ağızlarındaki enflamasyon düzeyi arasındaki korelasyon değerlendirildiğinde; hiçbir belirtecin ekspozür noktası ve kanal ağzındaki seviyeleri arasındaki korelasyonun 4 grupta birden iyi derecede olmadığı tespit edilmiştir. Benzer şekilde 4 grupta da ekspozür noktası ve kanal ağzındaki belirteç seviyeleri ile kanama süresi arasındaki korelasyonun iyi derecede olmadığı tespit edilmiştir. Çürüklü ekspoze süt dişlerinde enflamasyonun koronal pulpada sınırlandırılabileceği ve ekspozür noktasındaki kanamanın çürüklü ekspoze dişlerde vital pulpa amputasyonunda kullanılabilecek objektif bir kriter olmadığı tespit edilmiştir. Ayrıca çalışmamızın bulgularından yola çıkılarak çürüklü ekspoze süt dişlerinde enflamasyon varlığı açısından koronal pulpa ve kök pulpası arasında bir ilişki bulunmadığı sonucuna varılmıştır. İlave olarak, kanama süresi kriterinin, pulpanın patolojik durumu hakkında yanıltıcı olabileceği, pulpanın kanama durumunun enflamasyon düzeyi ile ilgili kesin bilgi vermediği ve konu hakkında aydınlatıcı yeni çalışmalara ihtiyaç duyulduğu sonucuna varılmıştır.

The aim of this study was evaluation of the inflammatory condition of coronal and radicular pulp in cariously exposured primary teeth in comparison with healthy and infected teeth. Also, it has been questioned whether there is any relationship between the level of pulpal inflammation and hemostasis at exposure site. Another aim of this study was to evaluate possible relationship between coronal and radicular pulp's inflammatory status via comparison of cytokine levels in exposure sites and canal orifices. We also to investigate the diagnostic accuracy of bleeding criteria used in vital pulp amputation of primary teeth. Eighty primary molar teeth in 69 children aged between 5-9 were included in the study and divided into four equal groups namely; 1st Study Group, 2nd Study Group, Negative Control Group and Positive Control Group. 1st Study Group included teeth that hemostasis could be achieved in 5 minutes at exposure site and 2nd Study Group included teeth that hemostasis could not be achieved in 5 minutes at exposure site. The Negative Control Group included teeth with clinical diagnosis of irreversible pulpitis. Positive Control Group included healthy teeth which were planned for extraction for orthodontic reasons. After pulp exposure, bleeding times at exposure sites and canal orifices were saved and IL-1ß, IL-2, IL-6, IL-8, IL-10, TNF-?, PGE2 levels were measured using ELISA. Statistical analysis was performed with SPSS version 15.0 using the Shapiro-Wilks, Wilcoxon, Independent Mann-Whitney U, Kruskall-Wallis, Pearson and Spearman correlation tests. When the groups were compared according to cytokine levels at the canal orifices and exposure sites; it was detected that IL-6 was significantly higher in 1st Study Group when compared to 2nd Study Group at exposure sites and IL-1ß was significantly higher in Negative Control Group when compared to 1st Study Group both at canal orifices and exposure sites. Similarly, IL-6 and IL-10 were significantly higher at exposure sites and TNF-? and PGE2 were significantly higher at canal orifices in Negative Control Group when compared to 1st Study Group. All marker levels were significantly higher in Negative Control Group, 1st Study Group and 2nd Study Group (except IL-6) when compared to Positive Control Group both at canal orifices and exposure sites. IL-1ß and IL-6 were significantly higher at exposure sites and IL-2, IL-6, IL-8, TNF-? ve PGE2 were significantly higher at canal orifices in Negative Control Group when compared to 2nd Study Group. There were no significant differences for the rest of the cytokines in any of the groups. When the groups were compared according to relationship between cytokine levels at exposure sites and canal orifices, no correlations were found at good degree in 4 groups. Similarly, no correlations between the cytokine levels at exposure site and canal orifice and bleeding time were found at good degree in 4 groups. This study has identified that inflammation can be limited in the coronal pulp in cariously exposed primary teeth and bleeding is not an objective criteria that can be used in vital pulp amputation. Also, the findings of this research provide that there is no relationship for the presence of inflammation between coronal and radicular pulp at cariously exposed primary teeth. Additionaly, it was concluded that bleeding time criteria may be misleading about the pulp's pathological condition, pulp's bleeding status does not provide precise information on the level of inflammation and further research that will enlighten the subject is required.