AGİT (Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı)' in uluslararası uyuşmazlıkların barışçı çözümündeki rolü; Kosova krizi

Abstract

Hazırlanan bu tezde, bölgesel bir teşkilat olarak yapılanan Avrupa Güvenlik İşbirliği Teşkilatı (AGİT)'nın; üyeliği bulunan devletler arasında ortaya çıkan uyuşmazlıkların barışçı yollarla çözümüne ilişkin olarak öngörmüş olduğu sistem ve bir uluslararası uyuşmazlık niteliğinde bulunan Kosova Krizi'nin barışçı yollarla çözümündeki rolü konu edilmiştir.Uluslararası ilişkilerin ve uluslararası hukuktaki düzenlemelerin hızlı bir şekilde gelişmesinin yanında son yıllarda özellikle soğuk savaş sonrası dönemden itibaren uluslararası sistemde meydana gelen istikrarsızlıklar ve her an çatışmaya dönüşmeye hazır uyuşmazlıkların artması ile uluslararası tarafların ilişkilerinde ortaya çıkan uyuşmazlıkların çözümünde, kuvvet kullanımı yerine, her iki tarafı anlaşmaya zorlayan barışçı çözüm yollarına başvurulması gündeme gelmiştir. Uyuşmazlıkların barışçı yollarla çözümüne ilişkin olarak uygulamanın sağlanması ve uygulama alanının genişletilmesi açısından en etkili yollardan birisi ise uluslararası örgütlenmelerdir. Bir bölgesel teşkilat olarak karşımıza çıkan ve birçok katılımcı ülkeyle, Avrasya-Atlantik coğrafyasındaki en geniş bölgesel güvenlik örgütü olma özelliğini taşıyan AGİT'in, katılımcı devletler arasında çıkan uyuşmazlıklardaki ?önleyici diplomasi? alanındaki araçları olarak, erken uyarı, çatışmaların önlenmesi, kriz yönetimi ve bunlarda başarısız olunduğu takdirde, çatışma sonrası rehabilitasyon olmak üzere çeşitli barışçı çözüm yollarının bulunması barış hukuku açısından oldukça önemlidir. Stratejik öneme sahip bir konumda ve AGİT'e üye bir ülke olarak, uyuşmazlıkların barışçı çözüm yolları ile giderilmesi konusu önümüzdeki yıllarda daha da çok artan önemi ile karşımıza çıkacaktır.Bölgesel bir uyuşmazlık alanı olmaktan daha çok, sahip olduğu derin ve karmaşık tarihsel, kültürel, etnik yapısı ile bütün dünya ülkeleri ve örgütlerinin ilgi odağı haline gelen Kosova'da meydana gelen uyuşmazlıkların çözümlenmesinde uygulanan barışçı yollar ile yapılan müdahaleler eserimizin üçüncü bölümünde yer almıştır. Kosova krizinin baş gösterdiği dönem ve içerisinde bulunduğu jeopolitik konum itibariyle Balkanlarda dünya barışını daha fazla tehdit eder hale gelmesini önlemek amacıyla öncelikle barışçı yollarla çözüm getirilmeye çalışılmış ancak söz konusu uyuşmazlığın şiddete dönüşerek artması sonucu uluslararası teşkilatlar nezdinde askeri müdahale süreci başlatılmıştır. Müdahaleler ile sağlanan barış sürecinin devamlılığı ve rehabilitasyonu amacıyla AGİT, bölgedeki faaliyetlerine halen devam etmektedir.

In this paper, the system that the Organisation for Security and Co-operation in Europe (OSCE), founded as a regional organisation, has stipulated regarding peaceful means of settlement of disputes arising amongst member states, and its role in the peaceful settlement of the Kosovo Crisis, which stands as an international dispute, are discussed here in.Despite the fact that there has been a great and rapid development and improvement in international relations and international law, in recent years, particularly since the post Cold War period, with instabilities that have arisen in the international system and the increase of disputes which transpire to become a conflict, rather than resorting to force in the settlement of disputes arising in international relations, peaceful settlement which compels both parties to reach an agreement has become a current issue.One of the most effective means of both enabling the implementation of peaceful settlement of disputes and broadening its scope is international organisation. The OSCE, the largest regional organisation in the Eurasia-Atlantic area, with a large number of participatory states, has a number of instruments to deal with conflicts emerging amongst its member states, such as ?preventive diplomacy?, early warning, impeding conflict, crisis management, and in the event that these fail, finding various peaceful means of settlement, such as post-conflict rehabilitation, are of great importance in terms of peace law. As a country of strategically important location and a member of the OSCE the issue of settling disputes peacefully shall emerge with increasing significance in the coming years.The uphill struggles made in peaceful means of settlement and implemented in the settlement of the disputes arising from Kosovo, which has become the focus point for countries and organisations globally, with its deep rooted and complex historical, cultural and ethnic structure which it embraces, instead of being a regional disputant area, are in the third part of our work. With the aim of preventing it becoming a case which threatens the world peace, in the Balkans, more on the grounds of its geopolitical location and the time period when the Kosovo crisis broke out, there have been some efforts to sort out the case peacefully, yet the military intervention process commenced before international organisations as a result of the increasing dispute in question, by turning out to be forceful and violent. With the objective of enabling the continuity and rehabilitation of the peace process without interventions, the OSCE in Europe has been continuing to run its activities in the region.