Ortaokul öğrencilerinin ışık ve yansıma kavramları hakkındaki bilişsel yapılarının ve kavram yanılgılarının alternatif ölçme ve değerlendirme teknikleri kullanılarak tespit edilmesi

Abstract

Fen Bilimleri dersi soyut kavramları içerdiğinden, öğrenciler için anlaşılması oldukça güç dersler arasındadır. Tüm dünyada olduğu gibi ülkemizde de bu problemin ortadan kaldırılması için çalışmalar yapılmakta ve Fen Bilimleri dersinin anlaşılırlığını artırmak için yeni öğretim yöntemleri kullanılmaktadır. Yapılandırmacı yaklaşımın temel alındığı yenilikçi öğretim programında, hem öğrencilerin kavramları daha kolay öğrenmesi hem de kavram yanılgılarının oluşması önlenerek öğretimin gerçekleşmesi için alternatif ölçme ve değerlendirme tekniklerinin kullanımına önem verilmiştir. Bu araştırmanın temel amacı, ortaokul öğrencilerinin Fen Bilimleri dersi öğretim programında yer alan "Işık" ve "Yansıma" kavramlarına ait bilişsel yapılarını tespit etmek ve kavram yanılgılarını birden fazla alternatif ölçme ve değerlendirme teknikleri kullanarak ortaya çıkarmaktır. Bu çalışmada genel tarama modellerinden kesitsel tarama modeli kullanılmıştır. Çalışma 2016-2017 öğretim yılı bahar döneminde Kırıkkale il merkezinde bulunan dört farklı ortaokul öğrencileri ile gerçekleştirilmiştir. Araştırmada veri toplama aracı olarak dört çeşit alternatif ölçme ve değerlendirme tekniklerinin bulunduğu sekiz sorudan oluşan ölçek uygulanmıştır. Alternatif ölçme ve değerlendirme tekniklerinden iki aşamalı kavram testi, çizim tekniği, kelime ilişkilendirme testi ve kavram karikatürü kullanılmıştır. Veri toplama aracı hazırlanırken 2013 yılı Fen Bilimleri Dersi Öğretim Programı incelenmiş ve kazanımlar belirlenip anahtar kavramlar seçilmiştir. Daha sonra seçilmiş olan alternatif ölçme ve değerlendirme teknikleri öğrencilere uygulanmıştır. Uygulanan ölçekten elde edilen sonuçların değerlendirilmesinde içerik analizi yöntemi kullanılmıştır. Sonuçlar frekans çizelgesi oluşturularak yorumlanmıştır. Araştırmada öğrencilerin önceki yaşantılarından kazanmış oldukları yanlış algılamaların öğrenmelerini etkilemesi nedeniyle, öğrencilere kazandırılmak istenen hedef davranışın gerçekleştirilmesi için öncelikle var olan yanlış algılamaların ve yanlış öğrenmelerin tespit edilmesi gerektiği sonucuna ulaşılmıştır. Her öğrencinin bireysel farklılığından dolayı düşünme ve ifade etme yeteneklerinin de farklı olduğu görülmüştür. Öğrencilere uygulanan alternatif ölçme ve değerlendirme tekniklerinin öğrenci seviyesine uygun olması ve her öğrencinin kendini ifade edebileceği yöntemlere yer verilerek materyalin zenginleştirilmesi gerektiği sonucuna ulaşılmıştır. Anahtar Kelimeler: Alternatif Ölçme ve Değerlendirme Teknikleri, Işık, Yansıma, İki Aşamalı Kavram Testi, Kavram Karikatürü, Kelime İlişkilendirme Testi, Çizim Tekniği, Kavram Yanılgısı

Since the Science course involves abstract concepts, it is among the courses that is rather difficult for the students to understand. As is the case all around the world, works are carried out in our country to eliminate this problem, and new teaching methods are used to increase the understandability of the Science course. In the innovative teaching program, in which the constructivist approach is taken as the bases, the use of alternative assessment and evaluation techniques is attached importance in order to ensure that students better learn about the concepts and the misconceptions are prevented while the learning takes place. The primary objective of the present study is to determine the cognitive structures of the middle school students concerning the concepts of 'Light' and 'Reflection' included in the curriculum of the Science course, and to find out about their misconceptions by using more than one alternative assessment and evaluation techniques. The cross-sectional screening model, which is one of the general screening models, was used in the study. The study was conducted in the Spring Term of the academic year of 2016-2017 on the students of four different middle schools located at the provincial center of Kırıkkale. As the date collection tool, a scale with eight questions involving four types of alternative assessment and evaluation techniques was applied. From among alternative assessment and evaluation techniques, the two-stage conceptual test, the drawing technique, the word association technique and the conceptual caricature were used. While the data collection tool was being prepared, the Science Course Curriculum for 2013 was examined and the gains were determined and the key concepts were chosen. Then the selected alternative assessment and evaluation techniques were applied on the students. The content analysis method was used in the evaluation of the results obtained by means of the applied scale. The results were interpreted by means of creating a frequency diagram. Since the misconceptions gained by the students in their previous life affects their learning, it was concluded in the present study that it was first necessary to determine the existing misconceptions and mislearnings of the students in order to ensure that the targeted behavior is given to the students. It was seen that the thinking and expressing skills of students were different due to the individual differences each student had. It was concluded that it was necessary for the alternative assessment and evaluation techniques applied on students to be compatible with the level of the students, and the materials to be used needed to be enriched by including the methods by which each student could express himself/herself. Key Words: Alternative Measurement and Evaluation Techniques, Light, Reflection, Two-Stage Concept Test, Concept Cartoon, Word Association Test, Drawing technique, Misconception