Fen bilgisi öğretmen adaylarının fen okuryazarlıklarını açıklayan model

Abstract

Araştırmada fen bilgisi öğretmen adaylarının fen okuryazarlıklarının, epistemolojik inançları ve fen bilgisi öğretimi öz yeterlik inançları tarafından ne düzeyde açıklandığını bir model aracılığıyla incelemek amaçlanmıştır. Araştırmanın bağımlı değişkeni üzerindeki bağımsız değişkenlerin doğrudan ve dolaylı etkilerini belirleyecek bir model oluşturulmuş ve test edilmiştir. Araştırmada nedensel karşılaştırmalı desen kullanılmıştır, araştırmanın çalışma grubunu farklı üniversitelerden 415 bayan ve 181 erkek olmak üzere 596 üniversite öğrencisi oluşturmaktadır. Araştırmada veri toplama aracı olarak Laugksch ve Spargo (1996), tarafından geliştirilen ve Yetişir (2007), tarafından Türkçeye uyarlanan temel fen ve teknoloji okuryazarlık ölçeği, Riggs ve Enochs (1990), tarafından geliştirilen ve Özkan, Tekkayave Çakıroğlu (2002) tarafından Türkçeye uyarlanan fen bilgisi öğretimi öz yeterlik inancı ölçeği ve Schommer (1990), tarafından geliştirilen ve Deryakulu ve Büyüköztürk (2002) tarafından Türkçeye uyarlanan epistemolojik inanç ölçeği kullanılmıştır. Araştırmadan elde edilen veriler SPSS 21 ve AMOS programlarıyla analiz edilmiştir. Araştırmada model testi için path analizi yapılmıştır. Araştırma sonucunda fen bilgisi öğretmen adaylarının fen okuryazarlıklarının, epistemolojik inançları bakımından doğrudan, fen öğretimi öz yeterlik inançları bakımından ise dolaylı olarak açıklandığı belirlenmiştir. Bu bilgiler ışığında sonuçlar tartışılmış ve önerilerde bulunulmuştur.

The aim of the research is to investigate to what extent the science literacy of science teacher candidates is explained by their epistemological beliefs and self-efficacy beliefs of science teaching through a model. A model was created and tested to determine the direct and indirect effects of the independent variables on the dependent variables of the research. The causal comparative design was used in the research, and the study group of the research is composed of 596 university students, 415 of which are female and 181 of which are male. The basic science and technology literacy scale developed by Laugksch and Spargo (1996) and adapted into Turkish language by Yetişir (2007); the science teaching self-efficacy belief scale developed by Riggs and Enochs (1990) and adapted into Turkish language by Özkan, Tekkaya and Çakıroğlu (2002); and the Epistemological beliefs inventory developed by Schommer (1990) and adapted into Turkish language by Deryakulu and Büyüköztürk (2002) were used in the research as data collecting tools. The data obtained from the research were analyzed with SPSS 21 and AMOS software packages. The path analysis was performed for testing the model in the research. It was consequently determined in the research that scientific literacy of science teacher candidates was explained by their epistemological beliefs directly, their science teaching self-efficacy beliefs indirectly. The results were discussed in the light of this information and some recommendations were made.