Hukuki açıdan işletme adı ve işletme adının korunması

Abstract

İşletme sahibi ile ilgi kurmaksızın, doğrudan işletmeyi tanıtmak ve benzerlerinden ayırt etmek için kullanılan adlara, işletme adı denilmektedir. İşletme adını tacirlerle birlikte esnaflar da kullanılabilmektedir. İşletme adını kullanma yönünde bir zorunluluk bulunmadığı hâlde, eğer kullanılıyorsa tescil edilmesi zorunludur. İşletme adına ilişkin tek hüküm Türk Ticaret Kanunu'nun 53. maddesinde yer almaktadır. Ticaret unvanları için öngörülen, Türk Ticaret Kanunu'nun 38, 45, 47, 50, 51 ve 52. maddeleri işletme adları için de uygulanır. Bir gerçek veya tüzel kişiyi hedef alarak gerçeklik sistemine göre oluşturulan ticaret unvanı ile ilgili hükümlerin, işletmeyi hedef alarak serbestlik sistemine göre oluşturulan işletme adları için ne ölçüde uygulanabilir olduğu ise, her bir madde için ayrıca incelenmesi ve tartışılması gereken bir husustur. Bir gayri maddi malvarlığı unsuru olarak işletmenin malvarlığına dâhil olan işletme adı, işletme ile birlikte veya işletmeden ayrı olarak, başta devredilmesi olmak üzere birçok hukukî işleme konu olabilmektedir. İşletme adı, işletmeden ayrı olarak devredilebilme özelliğine sahip olduğu için, zaman içerisinde işletmeden bağımsız bir maddi değer de kazanmaktadır. Kazandığı bu maddi değerden dolayı, işletme adı korunmaya değer görülmüş ve bu yönde düzenlemelere yer verilmiştir. Tescil edilmiş işletme adlarının korunması için, TTK m. 52'de yer alan ticaret unvanın korunmasına yönelik hükümler uygulanır. Ayrıca tescil edilmiş olsun veya olmasın, kullanılan işletme adları TTK m. 54 ilâ 63 arasında yer alan haksız rekabet hükümleri, şartların varlığı hâlinde Türk Medeni Kanunu m. 26'da yer alan adın korunması hükümleri ve Sınai Mülkiyet Kanunu hükümleri ile korunur.

The names used to directly promote the business and distinguish it from similar businesses, regardless of the business owner, are called business names. Business name can also be used by tradesmen along with merchant. Although there is no obligation to use the business name, if it is used, it must be registered. The provisions on business name are included in the article 53 of the Turkish Commercial Code (TCC) numbered 6102. Pursuant to the citation in article 53 of the TCC, articles 38, 45, 47, 50, 51 and 52 of the TCC are also applied for business names. The provisions related to trade name created according to the reality system by targeting a real or legal person; the extent to which it is applicable for busines names created according to the freedom system by targeting the business is an issue that needs to be examined and discussed separately for each article. Business name, which is included in the assets of the business as an intangible asset, can be subject to many legal transactions, especially the transfer, with or without the business. Since business name can be transferred separately from the business, it also gains material value independent of the business over time. Due to this material value it gained, business name was deemed worthy of protection and, regulations in this direction were included in Turkish law. For the protection of registered business names, the provisions regarding the protection of the trade name in article 52 of the TCC are applied. Also, whether registered or not, business names used are protected by the provisions of unfair competition between articles 54 and 63 of the TCC and the provisions of the protection of the name in article 26 of the Turkish Civil Code and the Industrial Property Law , if the conditions exist.