Belirli süreli iş sözleşmesi

Abstract

İş ilişkisi, iş sözleşmesiyle kurulmaktadır. İş sözleşmesiyle iş görme borcunu yerine getiren işçi ile işçiyi çalıştıran işveren arasında karşılıklı olarak kurulan ilişkiye iş ilişkisi denilmektedir. İş sözleşmesi yapılırken taraflar, aralarındaki ilişkiyi bir süreye bağlayabilecekleri gibi, böyle bir süre belirlemeyebilirler. Böylece, ortaya belirli ya da belirsiz süreli iş sözleşmesi çıkmış olur. Belirli bir süre, gün, hafta, ay, yıl gibi, yapılacak işin bitim tarihi belli ise belirli süreli iş sözleşmesi söz konusu olur. Belirli-belirsiz süreli iş sözleşmeleri ayrımının önemi, bilhassa sözleşmenin sona ermesi sırasında ortaya çıkmaktadır. Haklı sebeple derhal fesih haricinde belirli süreli iş sözleşmelerinin sona erdirilmesi Türk Borçlar Kanunu (TBK) hükümlerine tabiyken, belirsiz süreli iş sözleşmelerinin sona erdirilmelerine, İş Kanunu hükümleri uygulanmaktadır. TBK'ya göre, belirli süreli iş sözleşmesi, kural olarak belirli sürenin dolmasıyla sonlanır. Dolayısıyla, tarafların bildirimde bulunmasına ihtiyaç yoktur. Ancak, taraflar sözleşmeyi yaparlarken, bildirim şartı koyabilirler. Bu durumda, sözleşmenin sona erdirilmesinde bu şarta uyulması gerekmektedir. Belirli sürenin sona ermesine rağmen, tarafların aralarındaki ilişkiyi devam ettirmeleri halinde, sözleşmenin uzaması söz konusu olur. Bu halde, tarafların sözleşmeyi uzattıklarına ilişkin herhangi bir irade beyanında bulunmalarına ihtiyaç yoktur. Sözleşmede bildirim süresinin (ihbar şartının) kararlaştırılmış olması halinde, buna uyulmaması sözleşmenin yenilenmesine sebep olur. İşverenlerin, işçilerin yıllık ücretli izin ya da kıdem tazminatı hakkına engel olmak için uygulamada sıklıkla belirli süreli iş sözleşmelerine başvurdukları görülmüştür. İşverenlerin belirli süreli iş sözleşmeleri yapma haklarını çalışanların kıdem tazminatı haklarını almalarına engel olacak şekilde kötüye kullanmalarının engellenmesi ya da sınırlandırılabilmesi için öğretide önceden beri savunulmakta olan çözüm, kanuni düzenleme haline getirilmiştir. Böyle bir durumda, esaslı bir neden bulunmaması halinde ardı ardına birden fazla yapılan belirli süreli iş III sözleşmeleri ilk yapıldığı andan itibaren tek bir iş sözleşmesi olarak addedilmektedir. Ancak, belirli süreli iş sözleşmesinin birden fazla ardı ardına yapılması kanun gereği ise, bu halde yapılan sözleşmeler belirli süreli olma özelliklerini koruyacaklardır. Diğer bir deyişle, belirli süreli iş sözleşmeleri belirsiz süreli iş sözleşmesine dönüşmez. Sözleşmede kararlaştırılan veya işin özelliğinden dolayı belirli süreli olan iş sözleşmelerinin sürelerinin dolmasından önce, işçi ya da işveren tarafından sona erdirilmesi halinde karşı tarafa tazminat ödeme yükümlülüğü ortaya çıkar. İş Kanunu'nda (İş K.) işçi ve işveren bakımından düzenlenmiş bulunan (haklı nedenle) bildirimsiz fesih halleri, belirli süreli iş sözleşmelerinde de uygulanır. Haklı nedenin varlığı halinde kendisi için haklı neden ortaya çıkan taraf sözleşmede belirtilen süre ile bağlı kalmaksızın sözleşmeyi sona erdirebileceği gibi, karşı tarafın, kararlaştırılan sürenin sonuna kadar bu ilişkinin devam etmesini istemeye hakkı bulunmamaktadır.

Labor contract is established by business agreement. The relation that is established between the worker who obtains his business duty and the employer who employs the worker is called labor contract. The sides that makes labor contract can end up with a decided period or end up with an undecided period. By this way; determined labor contract and undetermined labor contract appears. İf the ending date is determined like; certain period, day week, month and year in other words that can be understood from the quality of the business. The importance of the differences between the determined period and undetermined period labor contract is understood at the end of the contract. The cancellation of a determined period labor is suitable to the Law of Obligations decision if it is right. On the cancellation of an undetermined period labor the decision of Lab our Laws is used. According to the Law of Obligations; the determined period labor contract is end up with the end of the period as a rule. So, the sides need not to inform. Nevertheless, the sides can put information stipulate while they are making a contract. İn that case, on ending the contract it is necessary to obey this condition. İt is necessary to lengthen the period of the contract if the sides want to go on thier contractdespite its ending. İn that case the sides need not to give a volition declaration on their lengthening the period of the contract. On the agreement of the declaration period (informing condition) if the sides do not obey this stuation, the contract need to be repeat. İt has encountered that the employers have frequently applied to applications of the determined period labor, in order to prevent the yearly wages of the workers and to prevent the compensation of the length of service. So, in order to prevent the employers using the right of the determined period labor contract on their benefit the solution that has been a doctrine is put into a legal arrangement. İn that case, if there could not be found any basic reason the continuous labor contracts is counted as a single labor contract. Nonetheless, if a determined period labor contact's being countless is legal according to law, the contracts that have been done will save their having determined period. İn other words, the determined period labor contracts wi!l not turn into an indetermined period labor contract. If the labor contract is ended by the employee before the decided period of the labor contract it is necessary to pay compensationt to the opposite sides. The cancellation conditions vvithout declaration (in the way), that has been arranged according to the employee and employer in the labor contract, can also be used in a determined period labor contract. İn the case of having a right reason, the side that has the right not only has chance to end up the contract vvithout being deperdent to the period that has been declared in the contract, but also has change to go on this contract until its ending period that has been decided.