Kıbrıs sorununun çözümüne ilişkin hazırlanan Annan Planı'nın ve referandum sürecinin kapsamlı analizi

Abstract

Kıbrıs sorunu; Kıbrıs Rumlarının, 1963 yılında, Kıbrıs Cumhuriyeti'nin yıkılmasına neden olan girişimleri sonucunda ortaya çıkmıştır. 15 Kasım 1983'te Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nin (KKTC) kurulmasıyla Kıbrıs Türkleri, kendilerine uygun bir çözüm bulmuştur. Ancak bu süreçte Kıbrıs Rumları, Kıbrıs'ın tamamının temsilcisi oldukları iddiasını tüm dünyaya kabul ettirerek; KKTC'nin, Türkiye haricinde başka devletlerce tanınmasını engellemiştir.Kıbrıs sorununun çözümü için Birleşmiş Milletler, (BM) bu güne dek birçok girişimde bulunmuştur. Bu girişimlerin sonuncusu ise; BM Genel Sekreteri Kofi Annan'ın hazırladığı ?Kıbrıs Sorununun Kapsamlı Çözümü İçin Anlaşma Temeli? adlı plan zeminindeki çözüm çabasıdır. Kamuoyunda ?Annan Planı? olarak adlandırılan Plan; 11 Kasım 2002 tarihinde taraflara sunulmuştur.Annan Planı, üzerinde gerçekleştirilen müzakerelerin ardından, 24 Nisan 2004 tarihinde Kıbrıs'ta, Türk ve Rum taraflarında eş zamanlı olarak referanduma sunulmuştur. Referandumda Kıbrıs Türk halkının % 64'ü Plan'a evet oyu vermiş; Rum halkının % 75'i ise hayır oyu vermiştir. Taraflardan birinin reddetmesi nedeniyle Plan, geçersiz olmuştur.Plan'ın kabul edilmesi halinde Kıbrıs'ta tamamen yeni bir düzen kurulacak olması nedeniyle, her iki tarafın da halklarının yanı sıra uluslararası toplum, müzakere ve referandum sürecini ciddi biçimde takip etmiştir.Bu çalışmanın amacı; Annan Planı'nın müzakere edilmesi ve referanduma sunulması sürecinde yaşananların ortaya konması, bu süreçte tarafların tutumlarının incelenmesi ve Plan'ın reddedilmesinin nedenlerinin belirlenmesidir.

Cyprus problem emerges in 1963, with the Cyprus Greeks? efforts which causes to the collapse of The Cyprus Republic. With establish of the Turkish Republic Of Northern Cyprus, (TRNC) Cyprus Turks achieve a suitable solution for themselves. But the argument of Cyprus Greeks? that they represent the whole island is accepted in this process; with causing the TRNC?s not to recognize from all the states in the world, except Turkey.United Nations (UN) made various attempts to solve the Cyprus problem until today. A Plan named ?Basis for a Comprehensive Settlement of the Cyprus Problem? is the last solution attempt which is prepared by the UN Secretary General Kofi Annan. The Plan is called ?Annan Plan? in the public, and it is presented to the parties in 11 November 2002.After the negotiations about the plan, it is represented simultaneously to the referendum for Cyprus Turk and Cyprus Greek parts in 24 April 2004. From the Cyprus Turks, % 64 per cent voted `yes? and from the Cyprus Greeks % 75 per cent voted `no? in the referendum. So, one side?s rejection, made the Plan invalid.There would be completely new situation in case of acceptance of the Plan. Because of this importance, as well as two sides of Cyprus, international community observed the negotiation and referendum process seriously.The Basic aim of this study is; to introduce what happened in the Annan Plan?s negotiation and referendum process, to analyze the behaviors of sides and determine the reasons of Plan?s rejection.