Etnik çatışmaların uluslararası boyutu ve çözüm sürecinde uluslararası topluluğun rolü

Abstract

Bu tezin amacı, uluslararası sistemin istikrar ve güvenliğini önemli ölçüde etkileyebilen etnik çatışmaların uluslararası boyut kazanmasındaki faktörlerin neler olduğunun ve uluslararası topluluğun bu tür çatışmalara yönelik ne tür çözümler ürettiğinin belirlenmesidir. Etnik çatışma özü itibarıyla devletlerin bir iç sorunu olduğu için uzun yıllar uluslararası ilişkiler disiplini tarafından ihmal edilmiş bir fenomendir. Ancak etnik çatışmaların özellikle Soğuk Savaş sonrası artan bir şekilde ve uluslararası sistemin istikrar ve güvenliğine ciddi bir tehdit olarak ortaya çıkması, 1990'ların başından bu yana konunun uluslararası ilişkiler disiplini açısından daha çok dikkate alınmaya başlanmasına neden olmuştur.Öte yandan, etnik kimlik farklılıklarından oluşan etnik meselelerin temelinde etnik grupların siyasallaşarak bazı taleplerde bulunması ve ulus-devletin bazı temel yapısal özellikleri var olmakla birlikte her iki durumda da ulusçuluk ideolojisi kilit bir rol oymaktadır. Bu temel durumla birlikte, etnik meseleler birbirinden çok farklı nedenlerde ve çeşitlilikte ortaya çıkabilmektedir. Fakat hangi nedenle çıkarsa çıksın, bu tür çatışmaların uluslararasılaşma eğiliminde olduğu ve çok kolay bir şekilde bu boyutu kazanabildiği yadsınamaz bir gerçektir. Özellikle, azınlık ve insan hakları ihlalleri; etnik grupların self-determinasyon talebinde bulunmaları; etnik çatışmaların savaşa dönüşmesi; ayrılıkçı etnik grupların ve devletlerin diplomatik faaliyetleri; çatışmalara yabancı devlet desteği ve taraflı müdahaleler etnik çatışmaların uluslararası boyut kazanmasındaki temel mekanizmalar olarak kabul edilebilir.Bununla birlikte, uluslararasılaşan etnik çatışmalarda ortaya çıkan/çıkabilen mülteci krizleri, aktörlerin teröre başvurması, kitle imha silahlarının kullanılması riski gibi durumlar uluslararası güvenlik, barış ve istikrara yönelik ciddi tehditlerde bulunmaktadır. Bu nedenden ötürü, uluslararası topluluk bu çatışmaların çözümlenmesine oldukça büyük bir önem vermektedir. Bu çözümler, hükümetlerarası uluslararası örgütlerin çözüm çabalarından sadece tek bir devletin müdahalesine kadar geniş bir çeşitlilik içermektedir. Fakat genel olarak, etnik çatışmalara uluslararası müdahalelerin başarılı sonuçlar verdiğini söylemek oldukça zordur. Bunun en önemli nedeni ise, bu tür çatışmaların doğasına yönelik çözümlerin ortaya konulamamasıyla birlikte net bir çözüm çerçevesinin oluşturulamamasıdır. Tüm bunların sonucunda da, günümüzde uluslararası topluluk için ciddi bir sorun teşkil eden etnik çatışmaların kısa vadede çözümlenmesi pek olası gözükmemektedir.

The purpose of this thesis is to identify the factors supplementing an international dimension to the ethnic conflicts which considerably, influence the stability and the security of the international system; and to determine what kind of solutions has been produced by international society to these ethnic conflicts. Ethnic conflict is a phenomenon which has been ignored by the international relations discipline for a longtime since it is, in essence, a domestic problem of nation-states. However, the emergence of ethnic conflicts , particularly after the Cold War, with an increased amount and as a threat to the stability and security of international system, resulted in an increase in the attention paid to the subject by the international relations discipline since 1990s.On the other hand, at the root of ethnic issues brought about by the differences among ethnic identities, lies the demands of politicized ethnic groups, and some of main structural characteristics of nation-states. Nevertheless, in both situations the ideology of nationalism plays a fundamental role. Despite, this principal common point, ethnic issues may emerge variously and with diverse causes. However, whatever the cause is the tendency of internationalization of these conflicts and the convenience of obtaining such a dimension is an undeniable fact. Particularly, violation of minority rights and human rights; self determination demands of ethnic groups; transformation of ethnic conflicts into wars; diplomatic actions of separatist ethnic groups and states; the foreign supports and partial interventions to the conflicts are the principal mechanisms which lead ethnic conflicts to attain an international dimension.Besides the situations like, refugee crises in internationalized ethnic conflicts; resort of actors to terror; the risk of employment of weapons of mass destruction pose critical threats towards international security, peace and stability. For this reason, the international society gives considerable attention the resolution of these conflicts. These resolutions vary from resolution efforts of international governmental organizations to intervention of a nation state exclusively. Nonetheless, in general, it is hard to claim that the international interventions produce successful solutions for ethnic conflicts. The main reasons for that are, no solutions are produced regarding the nature of such kind of conflicts, and no clear frameworks of resolution are developed. As a result of all these, presently, in short term, it is not likely to be possible to solve ethnic conflicts which constitute a significant problem for international society.