İlköğretim sekizinci sınıf Türkçe ders kitaplarındaki okuma metinlerine göstergebilimsel bağlamda bir yaklaşım denemesi

Abstract

Türkçe öğretimi süreçlerinde kullanılan ders kitaplarında öğrencilerin anlama becerilerinin gelişimine destek olması beklenen çeşitli okuma metinlerine yer verilmektedir. Ancak bu süreçte okuma metinlerine klasik yöntemlerle yaklaşılmakta ve okuma metinlerindeki derin yapıya ulaşılamamaktadır. Sekizinci sınıf düzeyinde Türkçe dersi kapsamında incelenen okuma metinlerinin derin yapısına ulaşmak için bilimsel bir bakış açısına; göstergebilimsel bir incelemeye ihtiyaç duyulmaktadır. Klasik metin incelemelerinde metnin yüzeysel yapısı ele alınırken, göstergebilimsel incelemede metinler içeriğin tümünü kapsayıcı bir bakışla incelenmektedir. Go¨stergebilimsel inceleme yo¨ntemi, okuyucunun belli temelleri bulunan bir metot ile metne yaklaşmasına imkân verir. Millî Eğitim Bakanlığı Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığınca ilköğretim sekizinci sınıf öğrencileri için hazırlanmış olan 2017-2018 eğitim öğretim yılında okullarda öğrencilere okutulması amacıyla önerilmiş olan ve bu baskılarının esas alındığı Türkçe ders kitabındaki okuma metinleri göstergebilimsel bağlamda bir incelemeye (okumaya) tabi tutulmuştur. Çalışma, sekizinci Sınıf Türkçe ders kitabındaki okuma metinlerinden farklı metin türlerinden random yöntemiyle birer örnek seçilerek toplam 13 metin üzerinde yapılmıştır. Bu inceleme, A. J. Greimas ve Paris Go¨stergebilim Okulu tarafından bir metot olarak geliştirilen göstergebilimin çözümleme metotlarında bulunan bazı kavram ve çözümleme araçları kullanılarak gerçekleştirilmeye çalışılmıştır. Doküman analiziyle veriler toplanarak nitel içerik analizi yöntemiyle irdelenmiştir. Bu bağlamda, ilköğretim sekizinci sınıf Türkçe ders kitabındaki okuma metinleri göstergebilimsel inceleme yöntemiyle anlatı düzeyi, söylem düzeyi ve anlamsal - mantıksal düzey olarak incelenmiştir. Ayrıca metin ile kullanılan görsellerin uyumu ele alınmıştır.

The textbooks used in Turkish teaching processes include various reading texts that are expected to support the development of students' comprehension skills. However, in this process, the reading texts are approached with classical methods and the deep structure in the reading texts cannot be reached. In order to reach the deep structure of the reading texts examined within the scope of Turkish course at eighth grade, a scientific point of view; A semiotic study is needed. While the shallow structure of the text is examined in classical text studies, in semiotic analysis of the texts are examined with an inclusive view. The method of semiotic investigation allows the reader to approach the text with a method with certain foundations. The texts of the Turkish textbook, which were prepared for the eighth grade students, and proposed to be taught to the students in the schools by the Ministry of National Education's Board of Education in the 2017-2018 academic year, were subjected to a semiotic study (reading). The study was conducted on a total of 13 texts by selecting (random sampling) one of the different text types from the reading texts in the eighth-Grade Turkish textbook. This study was meant to be implemented by using some concept and analysis tools that A. J. Greimas and Paris Semiotics School developed in the analysis methods of semiotics. Data were collected by document analysis and analyzed by qualitative content analysis method. In this context, the reading texts in the eighth-grade Turkish textbook of primary school were examined by semiotic investigation in respect of narrative, discourse and semantic - logical level. In addition, the harmony of the images used in the text is discussed.