Bestami Yazgan'ın hikâyelerindeki iletilerin çocuğa görelik ilkesi açısından incelenmesi

Abstract

Çocuk edebiyatı alanında üretilen eserler çocukların dil ve düşünce gelişimini doğrudan etkilemektedir. Çocuk edebiyatı eserlerinin temel özelliklerinden içerdiği biri iletiler diğeri ise çocuğa göre özel hazırlanmış eserler olmasıdır. Çocuklar için yazılan hikâyelerin yaşa, dil, zihin ve duygu dünyasına, sosyal özelliklere uygunluk bakımından çocuğa göre yazılmış olması gerekmektedir. Hikâyeler olay ve kurgu yoluyla çocuk okuyucuya bir ileti vermektedir. Çocuklar için verilen edebi eserlerdeki iletiler, çeşitli özelliklere sahiptir. İletilerin içerdiği konu, aktarım biçimi, anlatım özelliği ve amacı hikâyenin niteliğini artırmakta ve değiştirmektedir. Çocuklar için yazılan hikâyelerdeki iletilerin çocukların kişisel özelliklerin gelişimine hizmet ettiği, evrensel ve millî değerleri aktardığı, dinî değerlere dikkat çektiği, doğa ve insan sevgisi aşıladığı bilinmektedir. Bu araştırmanın amacı, Bestami Yazgan?ın çocuklar için yazdığı hikâyelerdeki iletilerin belirlenmesi ve bu iletilerin çocuğa göreliğinin incelenmesidir. Araştırma sürecinde verilerin toplanmasında nitel araştırma yöntemlerinden doküman incelemesi; verilerin analiz edilmesinde içerik analizi tekniği kullanılmıştır. Bestami Yazgan?ın çocuklar için yazdığı 30 hikâye, araştırmanın inceleme nesnelerini oluşturmuştur. Okuma, inceleme, tasnif işlemlerinin ardından, kodlama yapılarak iletiler tespit edilmiş ve ortak özellik gösteren iletiler aynı başlıklar altında toplanarak kategorilere ayrılmıştır. İletiler ve kategori başlıkları uzman görüşlerine sunulduktan sonra düzenlenmiş, sınıflandırılmış ve sıralanmıştır. Hikâyelerin iletileri, iletilerin verilme amacı ve çocuğa görelik açısından değerlendirilmesi sonucunda şu sonuçlara ulaşılmıştır: Bestami Yazgan?ın çocuklar için yazdığı hikâyelerde, çocuğun kişiliğini olumlu etkileyebileceği düşünülen, sosyal ve dinî iletiler ile insan, doğa ve hayvan sevgisini aşılamaya yönelik iletilerin yoğun bir şekilde yer aldığı anlaşılmıştır. Bununla beraber ekonomi ile ilgili (bilinçli tüketim, tutumluluk) ve evrensel (adalet, demokrasi vb.) değerlere ilişkin iletilerin hikâyelerde daha az yer aldığı belirlenmiştir.

Works produced in the field of children?s literature directly affect children?s language development, contribute to the development of language and mind. One of the main features of children?s literature is messages and the other one is actuality principle. Written stories for kids must be appropriate for age language, mind, emotion and social characteristics. Another fact in the stories are the messages given to the reader through fiction and event in the story. Literal works for children containing messages has some features. Subjects of messages phraseology, narrating features, purpose of the story changes and increase the quality of the story. It is known that the messages inside the stories written for children help their personal characteristics, convey universal and national assets, draw attention through religious values and instill the love of people and nature. The purpose of this study is to determin the messages inside the Bestami Yazgan? stories for kids and studying these messages according to the children. I used one of the qualitative methods which is document analysis in the through the research process, content analysis technique and collecting data. The 30 stories Bestami Yazgan has written have constructed the research objects. The message have been detected through coding after the procceses of reading, screening and reduction and also the ones with the same characteristics have been categorized under different subjects. The messages and category subjects have been organized, classified and sorted after presented to the analysis of children?s actuality principles within the purpose of the messages in the stories. The love of nature and animals through religious and social messages have been clearly understood within the stories that Bestami Yazgan has written fort he children in large quantities. In addition is related to economy, (being frugal for consumption) universal values, (justice, democracy etc.) messages are less involved in the stories.