Tarihsel süreç içerisinde Hazar Denizi'nin Orta Asya Türk devletleri açısından jeopolitik önemi

Abstract

Bu çalışmamızda amaç olarak tarihsel süreç içerisinde Hazar Denizi'nde bulunan enerji kaynaklarının; önemi, kullanımı ve hakim olma mücadelelerinden bahsedilerek genel bir bilgi verildikten sonra bağımsızlığını kazanan Orta Asya Türk Cumhuriyetleri'nin bölgede enerji ve güç dengelerinde oluşturduğu değişiklikten bahsedilmiştir. Bu enerji ve güç dengesindeki değişiklik bölge ülkeleriyle birlikte dünya konjektöründe önemli değişikliklere sahne olmuştur. Yirmi beş yıl öncesine doğru geriye gittiğimizde bölgede Sovyetlerin tek elinde olan bölge halkları bağımsızlık mücadelesinden sonra baş vererek kendilerinden dünya sahnesinde söz ettirmişlerdir. Bu bağımsızlık mücadelesinin zaferle sonuçlanmasının ardından yükselişe geçen Türk Cumhuriyetleri kendilerinden söz ettirmeyi başarmışlardır. Bu yükselişte tabi ki Hazar Denizi'nin enerji kaynaklarının rolü tartışmasız çok büyüktür. Buradan da anlaşılacağı üzere, Hazar Denizi'ndeki enerji kaynaklarının varlığı, bölgede bulunan Türk Cumhuriyetleri'nin bu coğrafyadaki varlıklarını hissettirerek jeopolitik bir öneme sahip olmalarında etkili olmuştur. Dünya genelinde genel geçer değere sahip olan enerji kaynaklarının Hazar Bölgesi'nden ihtiyacı olan bölgelere, ülkelere gerek boru hatları, gerekse diğer nakil araçları ile taşınması ve bölgede bulunan ipek yolunu tekrardan canlandırma düşüncesi burada yaşayan Türk Cumhuriyetleri'nin ne kadar jeopolitik bir öneme sahip olduklarını gösterdiği gibi her geçen gün biraz daha ilerleyerek göstermeye de devam etmektedir. Çalışmamız kaynak yönünden, bölgede yaşayan halkların mücadeleleri ve mücadele sonrası kalkınmaya yönelik icraatları, farklı araştırmacılar ve yazarlar tarafından incelenerek değişik eserler kaleme alındığından, yine sürekli değişim ve gelişim gösteren bir konu olması hasebiyle internet sitelerinde de sürekli bu enerji kaynakları kendisinden bahsettirdiğinden kapsamlı olmasına özen gösterilmiştir.

In our research as an objective, after we give some general information about the historical processes of energy resources that exist in Caspian sea by talking about their importance, usage and struggle for domination, it is mentioned the change that Central Asia Turkish Republics which gained their own independence created in the balance of energy and power over the area. This change in energy and power balance has witnessed significant changes in the world voltage regulator with the countries in the region. When we move backward 25 years ago, the society of a piece of land that Soviets kept in their hand, made people talk about them all over the world by sprouting after a fight for independence. Turkish republics which started ascending after succeeding in this fight for independence managed to make the world mention themselves. Of course, in this ascending, the role of energy resources which are present in Caspian sea is undoubtedly huge. As we can comprehend from that, the existence of energy resources in the Caspian sea has impacted them to have a significant role in terms of geopolitics location by making Turkish Republics feel their presence in this geography. Just like the idea of resurrecting the silk road showed how important Turkish countries around the area, had a geological location, energy sources which have a de facto value all over the globe, by transporting these energy sources from Caspian territory to countries that are in need of material both through pipeline and through other transportation vehicles, continue to progress each and every day. Our research, in terms of resources, which have been scrutinized by various researchers & authors and because different masterpieces are written about the struggle of Societies living in region and transactions towards progress after the struggle, are paid attention to be comprehensive since this is a topic which shows improvement and constant changes and as a result of an issue which makes people discuss these energy sources.