1 numaralı Şer'iye sicil defterine göre Kalecik'in sosyo-ekonomik yapısı (1251- 1258 /1835-1842)

Abstract

Yüksek lisans tezimizin ana kaynağını, Hicri 1251- 1258 (Miladi 1835-1842) yılları arasında Kalecik'teki şer'i mahkemenin kayıtlarını içeren 1 Numaralı Şer'iye Sicil Defteri teşkil etmektedir. 192 sayfadan oluşan bu sicil defterindeki tereke kayıtlarından yola çıkarak Kalecik'in o dönemdeki toplumsal ve ekonomik yapısını ortaya koymaya çalıştık. Şer'iye sicil defterleri, bir kazanın tarihî araştırmasında, o kazanın malî, askerî, idarî, demografik v.b. özelliklerini aydınlatmada büyük bir önem arz ederler. Bu defterlerdeki kayıtlar sayesinde Ankara ve çevresindeki yerleşim yerlerinin şehir ve köy yapısını, ekonomik görünümünü, gelişim sürecini ve sosyo- kültürel görünümünün ortaya çıkarma imkânına sahibiz. Hicri 1251-1258 (Miladi 1835-1842) Yıllarını kapsayan 1 Numaralı şer'iye sicil defterinde belirttiğimiz yıllar arasındaki Kalecik'in insan hayatını, iş sahalarını, kişilerin maddî servetlerini, mesleklerini miras, evlenme ve boşanma hukukunu, gelenek ve göreneklerini vs. bulmak mümkündür. Bu türden çalışmalarda şer'iye sicillerinin dönemini aydınlatmada tam anlamıyla yeterli olduğunu söylemek mümkün değilse de bu defterlere destek niteliğindeki diğer eserlerle birlikte Osmanlı şehir tarihçiliğinin büyük bir gelişme kaydedeceği muhakkaktır. Çalışmamızın giriş bölümünde şer'iye sicillerinin muhteviyatı ve önemi ile Osmanlılardaki idarî yapılanma ve kadılık teşkilatı hakkında genel bir bilgi aktarmaya çalıştık. Yine ayrıca geçmişten günümüze Kalecik'in tarihsel süreçteki gelişimi ve önemi hakkında bilgiler verilmiştir. Dört bölümden oluşan tezimizin; Birinci Bölüm'de; Kalecik'in idari durumu , etnik yapısı ve askeri yapısı hakkında bilgiler verilmeye çalışıldı. İkinci Bölüm'de Kalecik'in sosyal yapısı, bu bölgede yaşayanların evlilik ve boşanma hayatı vs. hakkında bilgiler verilmeye çalışıldı. Üçüncü Bölüm'de; Kalecik'in malî yapısını, ekonomik durumlarını, tarım, hayvancılık faaliyetlerini ve vergi türlerini analiz etmeye çalıştık. Dördüncü Bölüm'de ise; Çalışmamızın temelini teşkil eden şer'iye sicil defterinin transkripti bulunmaktadır. Transkripten sonra sonuç kısmına yer verdik Ekler kısmında ise, transkriptini yapmış olduğumuz ve değerlendirmeye esas aldığımız belgeler bulunmaktadır. Çalışmamızın sonunda, tezimizin giriş ve bölümlerinde yararlandığımız kaynakları ihtiva eden bir bibliyografya (kaynakça) yer almaktadır.

The main reference of this master's thesis is The First Registry Book of Religious Court which contains the records of the religious court in Kalecik between the years 1251-1258( 1835- 1842).Based upon the heritage records inside this registry book, which contains 100 pages,it is intended to present social and economic structure of Kalecik in years stated above. The registry books of Religious courts have great importance in historical research of a district and shedding light on financial,martial,govermental,demographic etc, properties of the district.Through the records in these registry books, it is possible to frame city and village structure,economic outlook , developmental phases and socio-cultural outlook of the settlements in Ankara and environs of it. In the first registry book, including the records between the years 1251-1258 (1835-1842), it is possible to get information about daily life, lines of bussiness , people's wealth and professions, the law of inheritance , marriage and divorce,traditions and customs etc. in Kalecik during the stated period.Through these kinds of studies,although it is not possible to say that these registry records are completely adequate for shedding light on the related periods, it is certain that the Ottoman city historiography will make a great progress with the help of the other works. In the introduction part of the study, in addition to the information about the historical development of Kalecik and its importance general information about the content and the importance of registry books of the religious courts and the administrative structure and the Institution of Justice of the Ottoman Empire is presented. In this thesis which consists of four sections; In the first section, it is intended to give information about historical development and the importance of Kalecik. In the second section , it's intended to give information about the social structure of Kalecik and the life of marriage and divorce of people living in this region In the third section, it's intended to analyze the financial structure of Kalecik, people's economic status and agriculture and stockbreeding activities and the tax types. In the fourth section, the translation of the registry book of religious court, which is the main reference of this study, is presented. After the translation, conclusion part is presented. In the appendix the documents translated and the documents which the study based on are presented. At the end of the study , there is a bibliography including the sources we referred while presenting the introduction part and the other parts of the thesis.