İnsan hakları ve Türk kamu yönetiminde insan haklarını korumamekanizmaları

Abstract

İnsan hakları dünyada ve ülkemizde son yüzyılda adını sık duyduğumuz kavramların başında gelmektedir. II. Dünya Savaşı ve öncesinde yaşanan insan hakları ihlallerinin önlenmesi konusunda ulusal ve uluslararası alanda çeşitli çalışmalar yapılmıştır. Bu konu üzerine özellikle devletlerarası birçok sözleşme imzalanmış ve bildiriler yayınlanmıştır. Uluslararası alanda insan hakları konusunda yaşanan bu gelişmeler, uluslara birtakım yükümlülükler getirmiştir. Bu kapsamda Türkiye'de de bu yükümlülükleri yerine getirmek amacıyla birçok hukuki ve idari düzenlemeler gerçekleştirilmiştir. Türkiye'de insan haklarının geliştirilmesi, korunması ve ihlallerinin önlenmesi amacıyla 1990 yılında İnsan Haklarını İnceleme Komisyonun kurulmasıyla kurumsallaşma süreci başlamıştır. Çalışmanın esası Türkiye'de bu süreç içerisinde kurulan koruma kurumlarının tamamına yer veren bir çalışma hazırlamaktır. Ayrıca söz konusu bu kurumların yapısı ve işleyişi sırasında yaşanan sorunları tespit etmek ve sorunlara ilişkin çözüm önerileri geliştirmek amaçlanmaktadır. Bu kapsamda birinci bölümde insan haklarının kavramsal, kuramsal ve tarihsel çerçevesine; ikinci bölümde ulusal, bölgesel ve uluslararası insan hakları hukuki kaynakları ve insan haklarını koruma mekanizmalarına; son bölümde ise Türk kamu yönetimi yapısına ve bu yapı içerisindeki insan haklarını koruma mekanizmalarına yer verilmiştir.

In the past century, the term 'human rights' has become one of the more prominent themes both in the international, as well as in the domestic sphere. After the Second World War, there have been various developments in this area. Especially on the international plane, a serious amount of treaties and declarations have been ratified. With those developments, the responsibilities of states have, naturally, increased. In order to fulfil those obligations, Turkey has implemented various legal and administrative actions. The institutionalisation of human rights development and prevention of breaches of human rights started in 1990 with the establishment of the Human Rights Investigation Commission. Its workings are inclusive of all the protection organisations. Among the main purposes and fields of activity of the Commission is the analysis of those institutions' structure, workings and potential problems, as well as craft solutions for them. In the first instance, it is looked at the conceptual, theoretical and historical context. In the second part, the national, geographical and international human rights legal sources and human rights protection mechanisms are analysed. In the final part, the Turkish public administration is analysed with outlook on its structure for human rights protection.