CHP'de gelişmeler: 1946-1960

Abstract

Bu çalışma, köken itibariyle seçkinci bir siyasi gelenekten gelen ve tek parti dönemi boyunca seçkinci geleneğini devam ettiren Cumhuriyet Halk Partisi'nin, çok partili hayata geçiş ve muhalefet dönemlerinde ideolojisindeki ve politikalarındaki esneme ve ılımlılaşmayı incelemek amacıyla yapılmıştır. Tez üç bölüme ayrılmıştır. Birinci Bölüm'de, Türk siyasal hayatında köşe taşı konumunda olan ve kuruluşundan günümüze kadar siyasi, iktisadi ve toplumsal alanda izleri görülen bir parti olan Cumhuriyet Halk Partisi'nin kökeni, kuruluşu, tek parti dönemi olarak tabir edilen dönemdeki icraatları ve ideolojisi incelenmiştir. İkinci Bölüm'de çok partili hayata geçiş aşamasında Cumhuriyet Halk Partisi'nin rolü ve etkileri ve çok partili siyasal sürece geçiş aşamasında partinin iç dinamiklerindeki değişim ve siyasi ve iktisadi alanlarda bu dönem itibariyle daha esnek politikalara geçiş yapması incelenmiştir. Üçüncü Bölüm'de 1950 yılındaki seçimler neticesinde muhalefet partisi konumuna düşerek parti içinde kaotik bir ortamın doğması, bu kaotik ortamdan çıkış yolu arama sürecinde Cumhuriyet Halk Partisi'nin ilkelerindeki ve politikalarındaki değişimler ve bu dönemde muhalefet partisi olmayı kabullenmeye çalışan Cumhuriyet Halk Partisi'nin siyasi arenada verdiği tepkiler ve takındığı tutum incelenecektir. Tek parti döneminde koyu devletçi, laik ve seçkinci politikalar izleyen Cumhuriyet Halk Partisi, iç ve dış saiklerin iktizasıyla çok partili bir siyasal yaşama geçişi elzem görmüş, fakat bu süreç Cumhuriyet Halk Partisi'nin kontrolünden çıkarak onu dönüştüren bir süreç şeklini almış ve tek parti zihniyetini ters yüz eden bir olguya evrilmiştir. Anahtar Kelimeler: Cumhuriyet Halk Partisi, Tek Parti Dönemi, Çok Partili Hayat, Muhalefet Yılları

The aim of this study is to examine Republican People's Party (CHP), which had elitist political tradition from beginning of its establishment to the single party era, had played a critical role in transforming Turkish political life to the multiparty one from the single party system. The study has divided into three sections: In the first section, CHP, which has had cornerstone position in Turkish political life since its establishment, will be analyzed from political, economic and societal aspects of its rulership from the beginning of 1920s to 1950. In the second section, CHP's effects of transition to multiparty system in the political process and the party's internal dynamics in the transition phase will be examined. In the third section, an election result of 1950, which made CHP an opposition party, will be handled. The 1950 election results caused a chaotic atmosphere in the party because of the party's intenal dynamics. Because the begininng of 1950s to 1955, CHP endeavoured to accept its new position as the oppostion party. During the single party era, while CHP had adopted in statist, secular and elitist policies, it began to change its political and economic stance towards multiparty system and economic liberalization by the effects of internal and external motives. Although CHP was trying to carry out political change under its control and leadership, the process of transition to multiparty system evolved something that was out of control. Key Words: Republican People's Party, The Single Party Era, Multi-Party Life, Opposition Years