Anayasa Mahkemesi'nin Yüce Divan görevi

Abstract

Ülkemizde son yıllarda meydana gelen yolsuzluklar nedeniyle yolsuzlukların siyasi bağlantılarının soruşturulması ve yargılanmasındaki güçlükler gündeme gelmiştir. Yüce Divan yargılamasının sonucundaki kararların siyasi etkileri fazla olmaktadır. Bu nedenle Yüce Divan yargılamasının hazırlık soruşturması olan "Meclis Soruşturması" ve yargılama yapan "Anayasa Mahkemesinin" yapısı, üyelerinin nitelik ve seçilme usulleri tartışılmıştır. Yargılamasının aksayan yönleri, insan haklan, adil yargılanma hakkı ve ceza hukukunun temel ilkeleri çerçevesinde çözüm öneriler getirilmeye çalışılmıştır. Yüce Divan devletin yürütme ve yargı gücünü kullanan, önemli görevleri işgal eden sanıkların genel mahkemeler tarafından kayrılmadan ve çeşitli siyasi sebeplerle haksızlığa uğramadan adil olarak yargılanması amacıyla kurulmuştur. Cumhurbaşkanı'nın vatana ihanet suçundan Başbakan, bakanlar ve yüksek yargı organlarının Başkan ve üyelerinin işlemiş oldukları görev suçlarından dolayı ceza yargılaması yapacak bu mahkemenin görevi 1961 Anayasası ile kurulan Anayasa Mahkemesine verilmiştir. 1982 Anayasasında da bu düzenleme esas alınmıştır. Yüce Divan' in hazırlık soruşturması ve aynı zamanda TBMM denetim yollarından biri olan "Meclis Soruşturması" ile ilgili 1982 Anayasasına yapılan eleştiriler ve önerilerin sonucunda birtakım değişiklikler yapılmasına rağmen yeterli değildir. Bilimsel çalışmaların çoğalması ile, meclis soruşturması ile ilgili Anayasa hükümlerinde soruşturmanın siyasi olmaktan çok hukuki olmasını için gerekli düzenlemeler yapılabilecektir. Asıl görevi kanunların anayasaya uygunluk denetimini yapmak olan Anayasa Mahkemesinin yapısı, üyelerinin nitelik ve seçilme usulleri bu göreve uygun olmakla birlikte ceza yargılaması yapmaya uygun değildir. Bu durumda Anayasa Mahkemesi üyelerinin nitelikleri değiştirilerek sadece ceza yargılamasında uzman hakimlerden oluşması ve kararlarının kesin olma niteliğinin kaldırılması temyiz incelemesini mümkün kılacak yapısal değişikliklere gidilmesi de asıl yapıyı bozacaktır. Tüm bu olumsuzlukların giderilebilmesi için Yüce Divan görevinin Anayasa mahkemesinden alınması gerekmektedir. Tam anlamıyla yargı bağımsızlığı ve yeterli hakimlik teminatı sağlanıp, genel ceza mahkemeleri Yüce Divan yargılaması yapmakla görevlendirilinceye kadar Yüce Divan görevi "Yargıtay'ın" görev suçlarında uzmanlaşmış bir dairesine verilmelidir.

In recent years, the issue of corruption and the obstacles in the investigation of its political ties and of their trials made their places in the agenda of our country. The decisions given by the High Tribunal have considerable political consequences. Thus the parliamentary investigation which is the preliminary investigation of the trial of the High Tribunal and the composition of the Constitutional Court acting as the High Tribunal together with the qualifications of its members and the way of these posts are assigned have been subject to discussion. Remedial proposals have been put forward relating to malfunctioning aspects of the trial process, on the basis human rights considerations, right of fair trial and basic principles of criminal law. The reason behind the establishment of the High Tribunal was to prevent favouritism and injustice by regular courts against defendants occupying high rank official duties due to political influences and the assurance of fair trial for them. The duty to act as a High Tribunal to hear cases brought against public officials, such as accusation of treason of the President of the Republic and the offences relating to the functions of the Prime Minister, Ministers, Presidents and Members of High Judicial bodies was assigned to the Constitutional Court found by the Constitution of 1961. This legislation constituted the baseline of the Constitution of 1982 as well. Although criticism against the relevant articles of the Constitution of 1982 and following proposals resulted in several amendments in the process of preliminary investigation by the High Tribunal and the parliamentary investigation, these changes are not satisfactory. Necessary amendments in the Constitutional provisions relating to the parliamentary investigation to assure an investigation process free from political influences could be made possible by an intensification of scientific work on this issue. Although the structure of the Constitutional Court whose primary function is the constitutional review of the legislation is fit to perform these duties as a High Tribunal with its qualifications of its members and their appointment process, it is not suited well for criminal jurisdiction. In this situation, any qualitative change in the composition of the Constitutional Court such as the Court is composed of judges with expertise in criminal hearings only and deprivation of its decisions from their final nature in the sense that an appeal process is possible would damage the basic structure of the Court. In order to avoid all these problems, the duty to perform as a High Tribunal has to be taken away from Constitutional Court. This duty should be temporarily assigned to a chamber under the High Court of Appeals specialised in crimes relating to the functions of officials until the judicial body is fully granted its autonomy and sufficient security of tenure of judges is provided so that regular criminal courts could be assigned to hear cases recently falling within the authority of High Tribunal.