Kırıkkale Yöresi Halk Türkülerinde Geçmişten Günümüze Yaşanan Değişimler Üzerine Bir İnceleme

Abstract

Bir yörede bulunan halk türkülerinin zaman içerisinde değişen yaşam şartları ile birlikte kulaktan kulağa, kuşaktan kuşağa aktarılırken halkın müzikal anlayışı ve beğenisi doğrultusunda az ya da çok değişime uğradığı görülmektedir. İç Anadolu'da bulunan Kırıkkale yöresi türkülerinin şu andaki yöresel icarlarına bakıldığında, derlendiği tarihten günümüze kadar geçen süre içerisinde melodik yapıları, ritmik yapıları ve sözlerinde bazı değişimlerin olduğu gözlenmiştir. Bu durum halk müziği terminolojisinde anonimleşme süreci adı altında incelenmektedir.1945 yılında yapılan derleme gezisi sırasında, derleme heyeti tarafından kayda alınan ve Türkiye Radyo Televizyon Kurumu (TRT) Türk Halk Müziği (THM) Repertuarında yer alanKırıkkale türkülerininyetmiş dört yıllık uzun bir anonimleşme ve değişim sürecine girdiğisöylenebilir. Bu türkülerin TRT THM Repertuarında bulunduğu şeklinin icrası ileyöre müziğini usta - çırak yöntemi ile aktararak günümüze kadar taşımış olan Kırıkkale'nin önde gelen mahallisanatçılarından Seyit Çevik, Ekrem Çelebi ve Neşet Abalıoğlu'ndan alınan şeklinin icrası arasında makam, usûl ve söz yapılarında olan değişimler tespit edilmeye çalışılmıştır. Çalışmada nitel araştırma yöntemi ve tarama modeli kullanılmıştır.Problem açık bir şekilde ortaya konulduktan sonra ilk olarak TRT THM Repertuarında bulunan Kırıkkale türküleri tespit edilmiş ve incelenmiştir. Daha sonra Kırıkkale yöresi mahalli sanatçıları ile görüşme yapılarak, türkülerin yöresel icraları kaydedilmiş ve bu icralar dinleme yoluyla notaya aktarılmıştır.Notaya aktarılan bu yöresel icralar ile TRTTHM Repertuarında bulunan notalar karşılaştırılmış, makam, usûl ve söz yapılarında bulunan benzerlikler, farklılıklar ve değişimler ortaya konulmaya çalışılmıştır. Anahtar Kelimeler: Kırıkkale Yöresi, Halk Müziği, Türkü, Değişim

It is seen that the folk songs are more or less transformed in line with the musical understanding and appreciation of the people while these folk songs in a region are transferred from ear to ear (on the grapevine) and from generation to generation along with the changing living conditions. When we look at the current performers of folk songs of Kırıkkale Region in Central Anatolia, melodic structures, rhythmic structures and some changes in lyrics have been observed since the date of their compilation to the current date.This situation is examined under the name of anonymization process in terminology of folk music.Kırıkkale folk songs, which were included in the repertoire of Turkish Folk Music (THM) of Turkish Radio And Television Corporation (TRT) by the compilation committee during a compilation tour in 1945, were involved in a long anonymization and changing process of seventy-four years. Changes in the mode, rhythm and vocal structures between the performance of these folk songs of Seyit Çevik, Ekrem Çelebi and Neşet Abalıoğlu - the pioneers of folk singers of Kırıkkale, who have developed the local music until today with the method of master - apprentice, and performances of them in THM repertoire of TRT are tried to detect. In this research, the qualitative research method and the screening model are used. After the problem was clearly identified; firstly, Kırıkkale ballads in THM repertoire of TRT were identified and examined. Afterwards, we contacted with the local folk singers of Kırıkkale and then, performances of the folk songs were recorded and these performances were transferred to the musical notes through listening.The regional performances transferred to the musical notes were compared with the performances in the THM repertoire of TRT and, the similarities, differences, and changes in mode, rhythm and vocal patterns were tried to be revealed. Keywords: Kırıkkale Region, Turkish Folk Music, Folk Song, Change