Notaya aktarılmış Türk halk müziği eserlerinin kaynak kişi icrasına göre incelenmesi

Abstract

Bu çalışma, günümüzde Türk halk müziği açısından önemli bir kaynak olarak kabul edilen ve geçmişte yapılan derleme çalışmaları sonucu ortaya çıkan TRT THM repertuvarındaki eserlerin, kaynak kişiye ve dolayısıyla yöresel icraya uygun olarak notaya aktarılıp aktarılmadığının tespit edilmesi amacıyla yapılmıştır. Çalışma kapsamında, TRT THM repertuvarındaki 561, 944, 1339, 1361, 1473, 1946 sıra numaralı Kırıkkale yöresine ait 6 eser, mevcut nota ile nota üzerinde belirtilen kaynak kişinin kendi icrasına göre; nota yazımı, makam, yöresel ağız özellikleri, ezgisel ve edebi tür açısından karşılaştırmalı olarak incelenmiş ve yeniden notaya aktarılmıştır. Yapılan incelemeler sonucunda, TRT THM repertuvarındaki notalar ile kaynak kişi icrası arasında büyük farklılıklar olduğu görülmüştür. Makam bilgisi verilmemiş eserlerin makamsal adlandırılmaları yapılmıştır. İncelenen eserlerin bazılarında ezgisel türe dair bilgi verilmiş olmasına rağmen hem ezgisel hem de edebi tür için doğru bilgilerin verilmediği tespit edilmiştir. Yöresel ağız özellikleri açısından da mevcut notadaki bilgilerin büyük çoğunluğunun eksik olduğu ve günümüz Türkçesine göre yazıldığı görülmüştür. İncelenen eserlerde usul yönünden de eksiklikler olduğu görülmüş, kaynak kişi icrası ve yöresel ses kayıtları incelenerek eserlerin usulü tespit edilmiştir. Eserlerin incelemeleri sonucunda yeniden yazılan notalar ve çalışmanın içeriği hakkında Türk müziği alanında uzman akademisyenlerle görüşmeler yapılmıştır. Yapılan görüşmelerle elde edilen veriler betimsel analiz yapılarak tablolar halinde sunulmuştur. Araştırma sonuçlarının, Türk halk müziği eserlerinin aslına uygun olarak icra edilmesine, Türk müziği kuramına yeni bilgilerin kazandırılmasına katkı sağlayacağı düşünülmektedir.

This study, nowadays the works in the TRT THM (Turkish Radio Television Turkish Folk Music) repertory, which have been accepted as an important source in terms of Turkish folk music and being produced as a result of the compilation works done in the past, have been made for the purpose of determine whether they are transferred to the note in accordance with the person of source and therefore the regional performance. In the scope of study, 6 works of Kırıkkale region numbered 561, 944, 1339, 1361, 1473, 1946 in TRT THM repertory in terms of notation, makam, regional pronunciation, melodic and literary genre are analyzed comparatively according to the performance of the person of source referred to in the note with the current note and transferred to the note again. As a result of the researches, it is seen that there are great differences between the notes in TRT THM repertory and performance of the person of source. The makam names of the works which have not been specified makam information have been determined. Although that in some of the analyzed works information about the melodic genre have been provided, it has been found that neither the melodic nor the literary genre is given the correct information. From the point of view of the regional pronunciation, it is seen that most of the information in these notes is missing and written according to modern Turkish. It was observed that there were deficiencies in the rhythm of the works analyzed. These rhythms were determined with analyzing of the regional sound recordings and performance the person of source. In addition, interviews were made with specialist academicians in Turkish music about the rewritten notes and contents of the research. The data obtained from the interviews were presented in tables form with descriptive analysis. It is thought that the research results will contribute to the literal performing of the Turkish folk melodies and to acquire new knowledge in the theory of Turkish music.