Veda hutbesinde yer alan insan hakları

Abstract

İnsanoğlu, temel insani haklara sahip olabilmek ve koruyabilmek adına kadim çağlardan itibaren tartışma ve mücadele içerisinde olmuştur. Değişik kültürler, ekonomik ve siyasi düzenler ile din kuralları gibi farklı referanslar neticesinde insan haklarına yönelik birçok düşünce ve ilke ortaya çıkmıştır. 20. yüzyıl başlarına gelindiğinde uluslararası toplum, insan haklarına önem vermeye ve bu hakları korumayı amaç edinmiştir. İnsan hakları açısından ilk beyanname olarak belirtebileceğimiz Hz. Muhammed'in bütün dünyaya hitap eden Veda Hutbesi çalışmamızın konusudur. İlk bölümde, insan hakları kavramı, tarihsel gelişimi, uluslararası ve milli kaynakları ve sınıflandırmaları ile İslam hukukunun temel kaynakları, İslam'da hak kavramı, İslam'da temel insan hakları ve hürriyetleri incelenmiştir. Ayrıca, Medine Vesikası ve diğer önemli insan hakları beyannamelerine ana hatlarıyla değinilmiştir. Çalışmanın ikinci bölümünde Hz. Muhammed'in irat ettiği Veda Hutbesi'ndeki insan hakları genel olarak irdelenmiştir. Hz. Peygamber on dört asır öncesinden Veda Hutbesi ile insanlığa seslenerek insanın ve haklarının ebediyete kadar dokunulmaz olduğunu bildirmiştir. Muhafazası için gerekli tüm tedbirlerin alınması gerektiğini belirterek evrensel nitelikte bir hüküm getirmiştir. Çalışmada Veda Hutbesi öncesi durum ile Veda Haccı anlatılmış ve hutbenin metin içeriği açıklanmıştır. Araştırmamızda Veda Hutbesi'ndeki insan hakları; yaşama hakkı, eşitlik hakkı, malın korunması ve mülkiyet hakkı, kişisel hak ve hürriyetler, özel hayatın gizliliği, kadın hakları, suçun bireyselliği başlıkları altında detaylı olarak değerlendirilmiştir. Hz. Muhammed'in Veda Hutbesi'nde irat ettiği konuların, günümüzdeki uluslararası sözleşmelere yansıması, tüm insanlığa bir çığır açması ve hala geçerliliğini devam ettiren değerler zincirini oluşturması, medeni dünya ve tüm toplumlar için önem arz etmektedir. Çalışma konusu, hem hukuki ve hem de İslami boyutları ile işlenmeye çaba gösterilmiştir.

Mankind has been in discussion and struggle since ancient times in order to have and protect basic human rights. As a result of different references such as different cultures, economic and political orders and religious rules, many ideas and principles have emerged for human rights. At the beginning of the 20th century, the international community aimed to give importance to and protect human rights. Subject of our study is Prophet Muhammad's Farewell Sermon which is the first declaration of human rights. In the first part, the concept of human rights, its historical development, its international and national sources and classifications, the basic sources of Islamic law, the concept of rights in Islam, the basic human rights and freedoms in Islam are examined. In addition, the Medina Document and other important human rights declarations are outlined. In the second part of the study, human rights in the Farewell Sermon declared by Prophet Muhammad were examined in general. Fourteen centuries ago, the Prophet addressed humanity with the Farewell Sermon and declared that human beings and their rights were inviolable until eternity. It stipulated that all necessary precautions should be taken for its preservation and brought a universal provision. In the study, the situation before the Farewell Sermon and the Farewell Pilgrimage were explained and the text content of the sermon was explained. In our research, human rights in Farewell Sermon; the right to life, the right to equality, protection of property and property rights, personal rights and freedoms, privacy, women's rights, individuality of the crime are evaluated in detail. It is significant for the civilized world and all societies that the issues which Prophet Muhammad declared in the Farewell Sermon are reflected in today's international conventions, and they are breakthrough for all humanity, and the formation of a chain of values that still maintains its validity. The subject of the study has been tried to be covered with both legal and Islamic dimensions.