Denetimli serbestlik kapsamındaki seçenek yaptırımlar

Abstract

Suç, yapılması toplum tarafından istenilmeyen ve yapıldığında ceza kanunlarında belirli bir yaptırıma tâbi tutulacağı belirtilen insan davranışlarıdır. Yaptırımlar, insanların birlikte yaşamaları için gerekli olan güven ve huzur ortamının teminatı işlevini görmektedir. Davranışının suç olduğu mahkemelerce tespit edilen kişiler hakkında yaptırım uygulanması, genel ve özel önleme ile toplumun suç ve suçludan korunmasına hizmet etmektedir. Genel önleme, suç işleme eğiliminde olan kişinin kendisini suç işlemekten alıkoymasını, özel önleme ise, suç işlemiş kişinin tekrar suç işlemesinin engellenmesini ifade eder. 26.09.2004 tarihli ve 5237 sayılı TCK?nın 1?inci maddesinde; ceza kanunu ile kişinin hak ve özgürlüklerinin, kamunun düzeninin, güvenliğinin ve sağlığının, hukuk devletinin, çevrenin ve toplumun barışının korunmasının ve suç işlenmesinin önlenmesinin amaçlandığı belirtilmektedir. Sözü edilen amaçların gerçekleştirilmesinin araçları yani yaptırımlar, ceza ve güvenlik tedbirleridir. Cezalar, hapis ve adlî para cezaları; güvenlik tedbirleri ise, belli hakları kullanmaktan yoksun bırakılma, eşya ve kazanç müsaderesi, çocuklar, akıl hastaları, mükerrirler ve tüzel kişiler hakkında güvenlik tedbirleri ile yabancılar için sınır dışı edilmedir. Ceza ve güvenlik tedbirlerinin kişiyi bazı yoksunluklara tâbi kıldığı, kişinin özgürlüğüne ve malvarlığına yönelik belirli sınırlamalar getirdiği açıktır. Ancak mahkeme tarafından, suç işleyen kişinin bir meslek veya sanat edinmesini sağlamak amacıyla belirli bir süre eğitim kurumuna devam etmesine, belirli yerlere gitmekten veya belirli etkinlikleri yapmaktan yasaklanmasına, ehliyet ve ruhsat belgelerinin geri alınmasına, belli bir meslek ve sanatı yapmaktan yasaklanmasına, kamuya yararlı bir işte çalıştırılmasına, gözetim altında ücret karşılığında çalıştırılmasına veya uyuşturucu madde tedavisine tâbi tutulmasına ya da kişiye rehber görevlendirilmesine karar verildiğinde de özgürlüğün kısıtlanması söz konusu olmaktadır. Ceza ve güvenlik tedbirlerinin dışında yine suç karşılığı olarak seçenek ceza, tedbir veya yükümlülük şeklinde 5237 sayılı TCK?da yer verilen söz konusu bu hükümler de tıpkı ceza ve güvenlik tedbirleri gibi toplumun suç ve suçludan korunmasına hizmet etmektedir. Seçenek ceza, tedbir ve yükümlülükler; denetimli serbestlik teşkilatı tarafından yerine getirildiklerinden, denetimli serbestlik kararları olarak adlandırılmaktadır. Denetimli serbestlik kararları, suç işleyen kişi toplumdan dışlanmadan ve toplum içerisindeki kaynaklar kullanılarak yerine getirildiği için, hapis cezasının alternatifi olarak algılanmaktadır. Hâlbuki denetimli serbestlik kararları, cezanın bireyselleştirilmesi ile birlikte toplumun korunması ve suç işleyen kişinin iyileştirilmesi amacının gerçekleştirilmesi için ihtiyaç duyulan araçlardandır. Modern toplumlarda denetimli serbestlik, suç ve ceza politikasında önemli bir yer bulmakta ve suç işleyen kişilerin iyileştirilmesi ve topluma kazandırılmasında başvurulan araçların başında gelmektedir. Bu açıdan değerlendirildiğinde, denetimli serbestlik kararlarının yaptırımlar sisteminde kendine özgü bir yerinin bulunduğu görülmektedir. Yapılan bu çalışmada, denetimli serbestlik teşkilatı tarafından yerine getirilen ve denetimli serbestlik hizmetlerinin bir parçası olan kısa süreli hapis cezalarına seçenek yaptırımların hukukî nitelikleri, çeşitleri, yaptırımlar sistemindeki yerleri ile yerine getirilmeleri inceleme konusu yapılmıştır. Konunun özgünlüğünün daha iyi anlaşılması bakımından öncelikle denetimli serbestliğin anlamı, amaçları, tarihçesi, ülkemizde kurulması ve görevleri üzerinde durulmuştur. Denetimli serbestlik teşkilatının ve hizmetlerinin suç ve ceza infaz politikasının bir parçası olduğu ve bu nedenle ceza kanunlarında denetimli serbestliğe ilişkin hükümlere yer verirken ve bu kararları yerine getirirken denetimli serbestlik kararlarının kişi özgürlüğüne müdahalesinin ve toplumun suç ve suçludan korunmasına katkısının göz önünde bulundurulması gerektiği sonucuna ulaşılmıştır. Anahtar sözcükler: Denetimli serbestlik, seçenek yaptırım, kamu hizmeti.

Crime is an undesirable human behavior for society and when it is committed, criminal laws shall be subject to sanctions. Sanctions, which are necessary for people to live together, function as guarantee of peace and security environment. Those criminal sanctions on the behavior of people who have been determined by the courts serve general and special prevention and the protection of society from crime and criminal. General prevention saves the tendency to commit crimes of the person committing the crime itself; special prevention saves the recommitment of the crime by the criminal. With Article 1 of Law No. 5237, dated 09.26.2004, rights and freedoms of the person with the criminal law, public order, safety and health, rule of law, protection of the environment and society peace and the prevention of crime is intended. Tools for the realization of the objectives mentioned are the sanctions and also penalty and security measures. Criminal penalties are the imprisonment and fines, deprivation of the use of certain rights in security measures, confiscation of goods and profits, security measures on children, the mentally ill criminals, legal persons and deportation for foreigners. It is clear that penalty and security measures subject people to deprivations, specific limitations for individual freedom and their assets. However, the person who commits a crime in order to acquire a profession or art educational institution to continue a certain period, the prohibition of visiting certain places or doing certain activities, withdrawal of license and registration documents, working for public execution, execution under surveillance for a fee or drug therapy under supervision for a fee or appoint a guide is decided to made by the court is a restriction of freedom of the person in question. The choice of penalties and punishment for a crime other than security measures, in the form of action or liability on such provisions as reported in Law No. 5237 just society, such as crime and criminal penalty and security measures serve to protect. Due to the fulfillment of the option punishment, measures and obligations by the probation agency, it is called as Probation decisions. Probation decisions, exclusion from society and the person who commits a crime within the community are met using resources to perceive as an alternative to imprisonment. Also the probation decision is needed to achieve the objective of improving crime the individualization of punishment and protection of society of person who commits a crime. In modern societies, probation is finding an important place on crime and punishment policy and is referenced at the beginning of the methods which is used for treatment and social reintegration of persons who commit crimes. From this point, the probation system has a unique place where decisions are sanctions. In this study, carried out by the organization of probation and probation services, the option of sanctions is part of the legal characteristics of short-term prison sentences, types, sanctions system satisfy the requirements in places have been dealt with. In terms of a better understanding of the uniqueness of the subject, it is focused on the means of probation and its objectives, history, aims, establishment in our country. Criminal probation and prison services organization and is a part of the policy and, therefore, when criminal laws contain provisions regarding probation and probation decisions of the person carrying out the decisions of the intervention of freedom and the protection of society, crime and criminals has been concluded that the contribution should be taken into consideration. Keywords: Probation, alternative sanctions, public service.