Baba kimliğinin inşasının nesiller bağlamında karşılaştırmalı analizi: Sembolik etkileşimci bakış açısıyla nitel bir inceleme

Abstract

Tüm bireylerin yaşamlarında varlığı ya da yokluğuyla derin izler bırakan babalığın anlamı bu rolün icracıları olan erkeklerin yaşamlarında çoğu zaman belirsiz olarak kalmaktadır. Erkekliğin ispatında son aşama ve istifa edilemeyecek kazanılmış statü olan babalıkla ilgili çalışmaların yoğunlukla çocuk merkezli olması bu kimliğin faillerinin bu kimliğe yüklemiş oldukları anlamların keşfedilmesinde yetersiz kalmıştır. Çalışmamızda babaların bu role yüklemiş oldukları anlamları ve bu rolü inşa ediş biçimleri sembolik etkileşimciliğin kimlik teorisi yaklaşımıyla incelenmiştir. Babalığın aktörlerin gözünden araştırılması ve sonuçların nesiller bağlamında aralarında biyolojik bağ bulunan babalarla karşılaştırılması çalışmamızın önemini artırmaktadır. Araştırma grubu; aralarında biyolojik bağ bulunan 20'şerli iki nesil (baba-oğul) 40 babadan oluşmaktadır. Derinlemesine görüşmelerle elde edilen veriler Maxqda 11 nitel veri analiz programı ile analiz edilmiştir. Bu sonuçlara göre geleneksel, modern ve katılımcı olmak üzere üç babalık kimliği tespit edilmiştir. 1. nesil babalar geleneksel babalık kimliğinde yoğunlaşırken 2. nesil babalar ise modern ve katılımcı baba kimliklerinde yoğunlaşmıştır. Babalık kimliğinin inşasında çocuğa yönelik cinsiyetçi yaklaşımlar, egemen erkeklik söylemleri, sosyal çevre, çalışma yaşamı ve koşulları öne çıkan kategorilerdendir. 2. nesil babalar yoğunlukla kimlikleri ile babalarının kimliklerinin farklılaştığını düşünürken, 1. nesil babalar ise kimlikleri ile babalarının kimlikleri arasında çok az farklılık olduğunu ifade etmişlerdir. Yapılan analizlerde nesiller arası değişim ve babalık kimliğinin belirleyici unsurları arasında toplumsal cinsiyet algısı, kadının sosyoekonomik durumu, eğitim, gelir düzeyi, modernleşme ile açıklanmıştır. 1. nesil katılımcılar kimliklerini egemen erkeklik söylemleri üzerinden erkekliğin devamı olarak inşa ederken 2. nesil katılımcılarda ise sosyal çevre ve medyanın da etkili faktörler olduğu sonuçlarına ulaşılmıştır. Nesiller bağlamında babalık kimliğinde bir değişim olduğu günümüz neslinin geleneksel babalık kimliğinden uzaklaştığı ancak bu değişimin yavaş olduğu değerlendirilmiştir.

The meaning of paternity, which leaves deep traces with the existence or absence of all individuals in their lives, often remains ambiguous in the lives of men who are the performers of this role. In our study, the meanings of the fathers and the ways in which they construct this role were examined with the approach of identity theory of symbolic interactionism. Investigation of paternity through the eyes of the actors and comparing the results with the fathers with biological link in the context of generations increase the importance of our study. The research group consisted of 40 fathers of two generations (father and son) with 20 biological bonds. The data obtained through in-depth interviews were analyzed with Maxqda 11 qualitative data analysis program. According to these results, three fatherhood identities have been identified as traditional, modern and participatory. The first generation fathers concentrate on the traditional paternity identity while the second generation fathers are focused on the modern and participant father identities. In the construction of the fatherhood identity, the sexist approaches to the child, the dominant masculine discourse, social environment, working life and conditions are among the prominent categories. While the second generation fathers thought that their identities differed from their fathers' identities, the first generation fathers stated that there was little difference between their identities and their fathers' identity. In the analyzes, the intergenerational change and gender perception among the determinants of the fatherhood identity were explained by the socio-economic status of the woman, education, income level, and moderation. The first generation participants were built as the continuation of masculinity through the dominant masculinity discourses, while the results of the 2nd generation participants were found to be influential factors in the social environment and media. There is a change in the paternity identity in the context of generations. Today's generation is moving away from the traditional paternity identity but this change is considered to be slow.