İslam-demokrasi ilişkisi: Kuramlar, kavramlar ve hareketler

Abstract

Bu çalışma, İslam-demokrasi ilişkisi bağlamında Müslüman zihinde oluşan demokrasi algısını ve anlayışını keşfetme amacına yöneliktir. Demokrasinin, Müslüman zihinde ne tür bir dinsel-siyasal düşünce iklimi içerisinde ortaya çıktığı, hangi kuramlar ve kavramlar aracılığıyla şekillendiği ele alınmıştır. Çalışmada bir "yönetim biçimi" olarak demokrasiye yönelik müspet bir bakış açısına sahip olan Müslüman düşünürlerin kılavuzluğuna başvurulmuştur. Söz konusu düşünürlerin demokrasiyi bir yönetim biçimi olarak kabul ettiği, ancak demokrasiyi anlayış ve kavrayış tarzlarının Batılı düşünürlerden farklı olduğu tespit edilmiştir. Çünkü bu düşünürlerin çoğu, İslam ile demokrasi arasındaki ilişkiyi ontolojik bir ilişki olarak değil, araçsal ve pratik bir ilişki olarak görmektedirler. İslam dünyasında, demokrasi pratiği açısından belli başlı İslami hareketler incelenmiştir. Mısır İhvan'ı, Tunus'taki En-Nahda ve Türkiye'deki Milli Görüş hareketinin demokrasi pratiğinin ele alındığı bu çalışmada, İslam siyasal düşüncesi ve İslam-demokrasi ilişkisi hakkında ortaya konulan eserleri araştırma ve bunlar üzerine tartışma yöntemleri kullanılarak bir dizi sonuca varılmıştır.

This study, in the context of the relationship between Islam and democracy aims to explore perception and understanding of democracy in the Muslim mind. In particular, it has been dealt that with what kind of religious-political thought theories and concepts has affected the emergence of democracy in the Muslim mind. In this study, it is applied to the Muslim thinkers guidance who has positive perspective about democracy. It is also detected that although these thinkers have accepted democracy as a government form, their understanding and perception it is different from western thinkers. Because most of these thinkers consider the relationship between Islam and democracy as an instrumental and practical relationship, not as an ontological relationship. In the Islamic world, major Islamic movements have been examined in terms of the practice of democracy. In this study, Egypt's Muslim Brotherhood, Tunisia's En-Nahda and Turkey's National View have been preferred. A number of conclusions have been reached by using the methods of researching and discussing the works on Islamic political thought and the relationship between Islam and democracy.