Perakendecilik sektöründeki satış elemanlarının örgütsel bağlılığı, meslek etiği algılamaları, iş tatmini ve tükenmişliği arasındaki ilişkinin incelenmesi

Abstract

Yapılan bu araştırma üç bölümden oluşmaktadır. İlk iki bölümde konuyla ilgili teorik bilgiler yer almaktadır. Araştırmanın birinci bölümünde perakendecilik konusu ayrıntılı olarak açıklanmış, daha sonra perakendeciliğin ABD, AB, Çin ve Ülkemizdeki mevcut durumu ortaya konulmuştur. İkinci bölümde ilk olarak, satış yönetimi konusunda bilgi verilmiştir. Daha sonra satış elemanlarının örgütsel bağlılığı ile iş tatmini, meslek etiği algılamaları ve tükenmişlik düzeylerinin kavramsal tanımları ve etkili olan faktörler derinlemesine incelenmiştir. Araştırmanın uygulama bölümünde, satış elemanlarının davranışlarına ilişkin veriler yüz yüze anket yöntemiyle elde edilmiştir. Örnekleme yöntemi olarak yargısal örnekleme yöntemi kullanılmıştır. Araştırmanın analiz kısmında ise yapısal eşitlik modellemesinden yararlanılarak, araştırma modelinde yer alan değişkenler arası ilişkiler test edilmiştir. Araştırma sonuçlarına göre, perakendecilik sektöründeki satış elemanlarının iş tatmin düzeyinin, örgütsel bağlılık düzeyini pozitif yönlü ve güçlü bir şeklide etkilediği, aynı zamanda meslek etiği algılamalarının örgütsel bağlılık düzeyi üzerindeki etkisinde aracılık rolü üstlendiği gözlenmiştir. Ancak satış elemanlarının meslek etiği algılamalarının, örgütsel bağlılık düzeyine doğrudan bir etkisi bulunmamaktadır. Fakat meslek etiği algılamalarının iş tatmin düzeyi üzerinde doğrudan ve negatif yönlü bir etkisi olduğu gözlenmiştir. Aynı zamanda satış elemanlarının tükenmişlik düzeyinin, iş tatmin düzeyine ve örgütsel bağlılık düzeyine doğrudan ve negatif yönlü bir etkisinin olduğu görülmüştür. Ayrıca tükenmişlik düzeyinin, örgütsel bağlılık düzeyine dolaylı etkisinde iş tatmini değişkeninin aracılık rolü üstlendiği gözlenmiştir. Bununla birlikte satış elemanlarının tükenmişlik düzeyleri ile meslek etiği algılamaları arasında pozitif yönlü ilişki olduğu gözlenmiştir. Anahtar Kelimeler: Perakendecilik, Satış Gücü Yönetimi, Örgütsel Bağlılık, İş Tatmini, Meslek Etiği Algılamaları, Tükenmişlik Düzeyi,

This research consists of three parts. The first two parts contain theoretical information on the topic. In the first part of the research, retailing is explained in details and retailing is presented in USA, EU, China and our country. In the second part, firstly information on sales management was given. Then, the conceptual definitions and influencing factors of the organizational commitment, job satisfaction, perceptions of occupational ethics and burnout levels of the salespersons investigated thoroughly. In the application part of the study, data collected by a face-to-face survey method for the behavior of salespersons. Judgmental sampling method was used as sampling method. The relationships between the variables in the research model were analyzed by using the structural equation modeling. According to the results of the research, it is observed that the level of job satisfaction of the salespersons in the retail sector affects the level of organizational commitment positively and strongly and at the same time the role of the mediator in the effect of perceptions of occupational ethics on organizational commitment level. However, there is no direct influence on the level of organizational commitment of salespersons perceptions of occupational ethics. However, it has been observed that the perception of occupational ethics has a direct and negative effect on the job satisfaction level. At the same time, it was seen that salespersons had a direct and negative influence on the level of burnout, job satisfaction and level of organizational commitment. It is also observed that job satisfaction has an intermediary role in the indirect effect of burnout level on organizational commitment. However, it was observed that there was a positive relationship between burnout levels of salespersons and perceptions of occupational ethics. Keywords: Retailing, Sales Force Management, Organizational Commitment, Job Satisfaction, Vocational Ethics Perceptions, Burnout Level,