Yaşlı adayı ve yaşlılarda egzersiz güdülenmesi ve egzersizde temel psikolojik ihtiyaçların incelenmesi

Abstract

Yaşlı adayı ve yaşlıların egzersizde temel psikolojik ihtiyaçları ve güdülenmelerini incelemek amacıyla yapılan bu araştırmaya 50-71 yaşları arasında düzenli egzersiz ve spor yapan 476 kişi ( yaş= 58.23, Ss=6.14 yıl) katılmıştır. Veriler, Egzersizde Davranışsal Düzenlemeler Ölçeği-2, Egzersizde Temel Psikolojik İhtiyaçlar Ölçeği ve Borg Skalası ile toplanmıştır ve t testi ve Tek Yönlü Varyans Analizi ile incelenmiştir. Analizler sonucu, katılımcıların egzersizde en çok karşılanan temel psikolojik ihtiyacının yeterlik olduğu ve içsel olarak güdülendikleri ortaya çıkmıştır. Egzersizde temel psikolojik ihtiyaçlarda, Özerklik ve Yeterlik alt ölçeklerinde, egzersiz güdülenmesinde ise İçsel Düzenleme, İçeatımla Düzenleme ve Dışsal Düzenleme alt ölçeklerinde cinsiyetler arasında istatistiksel olarak anlamlı fark bulunmuştur (p<0.05). Kadın katılımcılarda bu alt ölçeklerin puanları daha yüksektir. Ayrıca egzersizde temel psikolojik ihtiyaçlar ve egzersiz güdülenmesi tüm alt ölçeklerinde yaş grupları arasında istatistiksel olarak anlamlı fark bulunmuştur (p<0.05). 65 yaş ve üzeri gruptaki yaşlıların alt ölçek puanları diğer iki yaş grubundan daha düşüktür. Egzersizde algılanan zorluk derecesi açısından egzersizde temel psikolojik ihtiyaçlar alt ölçeklerinden İlişkisellik'te, egzersiz güdülenmesinde ise İçeatımla Düzenleme ve Dışsal Düzenleme alt ölçeklerinde istatistiksel olarak anlamlı fark olduğu bulunmuştur (p<0.05). Egzersiz şiddetini hafif algılayan katılımcıların İlişkisellik puanları, egzersizi zor ve çok zor algılayanlara göre, egzersiz şiddetini hafif derecede algılayanların İçeatımla Düzenleme ve Dışsal Düzenleme puanları egzersizi orta ve zor derecede algılayanlara göre daha düşüktür. Sonuç olarak, kadınların daha içsel olarak güdülendikleri, özerklik ve yeterlik ihtiyaçlarını egzersiz ortamında daha fazla giderdikleri, 65 yaş ve üzerindeki katılımcıların içsel güdülenmelerinin daha düşük olduğu, egzersiz ortamında özerklik, yeterlik ve ilişkisellik ihtiyaçlarını diğer yaş gruplarına göre daha az giderdikleri ortaya konmuştur.

The purpose of the study was to examine exercise motivation and basic psychological needs in exercise among elderly candidate and elderly people. Total 476 exercisers (Mage = 58.23, Ss=6.14 yıl) participated in this study. Data were collected by using Behavioral Regulations in Exercise Ouestionnaire (BREQ-2), Basic Psychological Needs in Exercise (BPNE) and Borg Scale, and were analysed with independent sample t Test and One-way ANOVA. Results indicated that participants had the highest score on the competence subscale of BPNE and intrinsic regulation subscale of BREQ-2. We found statistically significant gender differences on the competence and autonomy subscales of BPNE and on the intrinsic regulation, external regulation and introjected regulation subscales of BREQ-2 in favour of female participants (p < 0.05). We also found significant age group differences on the both scales in favour of 65 years of age and older participants (p < 0.05). Tukey test revealed that 65 years of age and older participants' scores of both scales significantly differed from than those of the other age groups. The scores of all BNPE subscales and Internal regulation and Introjected regulation subscales of BREQ-2 were lower in the 65 years of age and older participants, while their scores of External regulation and Amotivation were higher. Furthermore, we obtained significant RPE group differences only on the Relatedness subscale (p < 0.05). Tukey test yielded that light RPE group significantly differed from hard and very hard RPE group. The light RPE group had lower scores on the Relatedness subscale. In addition, ANOVA results showed significant differences in the Introjected regulation and External regulation subscales of BREQ-2 among RPE groups. The light RPE group had lower scores than the moderate and hard RPE group. It can be concluded that female participants internally motivated and felt more autonomous and competence in exercise. Additionally, 65 years of age and older participants had lower intrinsic motivation and fulfilled the basic psychological needs in exercise less than elderly candidate.