Aziridin bazlı yeni bir kiral ligand ile asimetrik henry tepkimesi

Abstract

Bu tezde aldehit ve ß-ketoesterlere asimetrik nitrometan katılması (Henry reaksiyonu) çalışılmıştır. 4 adet kiral FAM (ferrosenil aziridinil metanol) diasteromerik stereoizomerleri sentezlenmiş ve kiral katalizör olarak Henry reaksiyonunda test edilmiştir. Kiral FAM (132) ligandı aldehitlere ve esterlere aasşmetrik nitrometan katılmasında en iyi aktiviteyi göstermiştir.İlk olarak nitrometanın aldehitlere katılmasında en iyi verim ve enantiomeriksaflıkları elde etmek için en iyi reaksiyon şartları (optimizasyon) bulunulmuştur. Bu optimizasyon sırasında baz, çözgen, sıcaklık, katalizör ve reaktantların oranları taramadan geçirilmiştir. Optimum raksiyon şartlarında birçok aldehide (aromatik ve alifatik aldehitler) ve ß-ketoesterlere nitrometan katılmıştır. Yüksek verimler (97%'ye varan) ile yüksek enantiosaflıklar (91%'ye varan) elde edilmiştir. Ürünler, ß-nitroalkoller ve ß-nitro- ?-hidroksi esterler, birçok değerli maddenin başlangıcı olan 1,2-amino alkollerin ve ß-hidroksi asitlerin başlangıç maddeleridir.Reaksiyon sonunda geri elde edilen kiral ligand FAM (132)`in tekrar kullanıldığında aktivitesini hiç kaybetmediği görülmüştür

In this thesis, the asymmetric addition of nitromethane (Henry reaction) to aldehyde and ß-keto esters were studied. 4 diastereomeric FAM (ferrocenyl aziridinyl methanol) stereoisomers were synthisized and tested as a chiral catalaysts in Henry reaction. Chiral FAM ligand (132) have shown the most efficient catalytic activity in the enantioselective nitromethane addition to aldehydes as well as ß-keto esters.Firstly, the best reaction conditions (optimization) have been found in order to get the high yield and enantioselectivity in the asymmetric addition of nitromethane to aldehydes. During the optimization, base, solvent, temperature, catalaysts and equivalency of reactants were screened. At the optimumum conditions, nitromethane was added to various aldehydes (both aromatic and aliphatic aldehydes) and ß-keto esters. High yields (up to 97 %) yield and high enantioselectivities (up to 91%) were observed in the products. The products, namely ß-nitroalcohols and ß-nitro-?-hydroxy esters, are the starting compounds for the synthesis of some 1,2-amino alcohols and ß-hydroxy acids which are the starting componds for some valuable compounds.It was observed that high yield and high enantioselectivities obtained again when recovery FAM (132) ligand have been used.