Al-%40Zn, Al-%40Zn-%5Pb, Al-%40Zn-%Tl alaşımlarının zor-zorlanma davranışları üzerinde ısıl işlem etkilerinin incelenmesi

Abstract

ÖZETAl-%40Zn, Al-%40Zn-%5Pb, Al-%40Zn-%5TlALAŞIMLARININ ZOR-ZORLANMA DAVRANIŞLARI ÜZER NDEISIL ŞLEM ETK LER N N NCELENMESŞENTÜRK, MustafaKırıkkale ÜniversitesiFen Bilimleri EnstitüsüFizik Anabilim Dalı, Yüksek Lisans TeziDanışman : Prof. Dr. lhan AKSOYTemmuz 2005, 57 sayfaAl-40wt%Zn alaşımının sıkıştırma davranışı üzerine ısılişlemlerin ve üçüncü elementlerin etkileri, oda sıcaklığında elde edilen zor -zorlanma eğrileri vasıtasıyla araştırılmıştır. %10 luk sıkıştırma zorunun, mikroyapılar üzerine etkisi ve Al-40wt%Zn, Al-40wt%Zn- 5wt%Pb ve Al- 40wt%Zn-5wt%Tl döküm alaşımlarının mikro yapıları Taramalı Elektron Mikroskobu(SEM) ve Enerji Dağınım Spektrometresi(EDS) tekniği ile incelenmiştir.Al-40wt%Zn alaşımına Pb yada Tl elementlerinin eklenilmesi, akmadayanımını düşürerek alaşımın zorlanma sertleşmesi davranışını yoketmiştir. Isıl işlemleri takip eden soğutma hızındaki artış Al-40wt%Znalaşımının akma dayanımını artırmıştır.Ayrıca akma dayanımı,homojenleştirme süresinin artırılması ile düşmüştür.Akma dayanımındaimeydana gelen bu değişiklikler, ısıl işlemler neticesinde ortaya çıkankusurların yoğunluğu ile ilişkilendirilmiştir. Deformasyondan sonra,alaşımların yüzeylerinde kayma çizgileri ve mikro çatlaklar gözlenmiştir.Al-40wt%Zn-5%Pb alaşımında %10 sıkıştırma zorlanması ile çoklukaymanın meydana geldiği görüldü.alaşımları; sıkıştırma testi; Zor-ZorlanmaAnahtar Kelimeler :Al-Zndavranışı ; soğutma oranı; akma dayanımı ; SEMii

ABSTRACTINVESTIGATION OF THERMAL TREATMENT EFFECTS ON THESTRESS-STRAIN BEHAVIORS OF Al-%40Zn, Al-%40Zn-%5Pb,Al-%40Zn-%5Tl ALLOYSŞENTÜRK, MustafaKırıkkale UniversityGraduate School Of Natural and Applied SciencesDeparment of Physics, M. Sc. ThesisSupervisor : Prof. Dr. lhan AKSOYJuly 2005, 57 pagesThe effects of thermal treatments and third elements oncompression behavior of Al-40wt%Zn casting alloy were studied throughstres- strain curves obtained at room temperature. Effects of compressionstrain of 10% on the microstructures and the microstructures of Al-40wt%Zn,Al-40wt%Zn- 5wt%Pb and Al- 40wt%Zn- 5wt%Tl cast alloys wereinvestigated by scanning electron microscopy (SEM) and energy dispersivespectroscopy(EDS) technique. The addition of Pb or Tl elements to the Al-40wt%Zn alloy decreased the yield strength and it removed the strainhardening behavior. Increasing in cooling rate following the heat treatmentincreased the yield strenght of Al-40wt%Zn alloy. Furthermore, the yieldstrenght decreased with increasing in homogenization time. These changesobserved in the yield strenght as a result thermal treatments related todensity of defects. Slip lines and microcraks were observed on the surface ofthe alloys after the deformation. Multiple slip occurred with compressionstrain of 10% in Al- 40%Zn- 5%Pb alloy.Keywords: Al- Zn casting alloys; compression test; stress- strain behavior;cooling rate; yield strenght, SEM