Bulanık çok ölçütlü karar verme yöntemleriyle bir toplam performans ölçüm modeli'nin kurulması ve uygulanması

Abstract

Artan rekabet, küreselleşme ve pazar koşullarının ağırlaşmasıyla performans yönetimi özellikle son yıllarda İnsan Kaynakları Yönetimi'nde ön plana çıkan konulardan biri haline gelmiştir. Etkin bir performans yönetimi bütün işletme faaliyetlerinin hedeflere ulaşma derecesinin doğru bir biçimde ölçülmesi ve değerlendirilmesine bağlıdır. İlk uygulamaları sadece finansal raporlamalardan oluşan toplam performans ölçüm modelleri son yıllarda diğer boyutların da dâhil edilmesiyle çok yönlü olarak ele alınmaya başlanmıştır. Bu çalışmada da finans, üretim, müşteri, süreç geliştirme ve öğrenme-gelişme boyutlarından oluşan çok boyutlu bir toplam performans ölçüm modeli geliştirilmiştir. Her bir boyutta verimlilik, etkenlik ve karlılığı ölçen performans göstergeleri tanımlanmıştır. Performans göstergelerinin yüzde önem dereceleri DEMATEL ve bulanık ANP yöntemlerinin bütünleşik kullanımı ile geliştirilen algoritma ile belirlenmiştir. Performans skorları performans göstergelerinin yüzde önem dereceleri ve performans değerlerinin çarpımıyla elde edilmiştir. Geliştirilen model ile işletmenin toplam performansı ölçülebilmekte ve her bir boyuttaki süreçlerin performans değerlendirmesi yapılabilmektedir. Çalışmada ayrıca İstanbul'da faaliyet gösteren bir üretim işletmesinde uygulama yapılmış ve sonuçlar tartışılmıştır.

Especially in recent years, with the effect of increasing competition, globalization and difficult market conditions, performance management has come into prominence in Human Resources Management activities. An efficient performance management depends on proper measurement and evaluation of the degree of reaching objectives for an enterprise. Total performance measurement models of which first applications were only consisted of financial reportings, are now handled as multi-dimensional by adding new perspectives. In this study, a multi-dimensional total performance measurement model is developed consisting finance, production, customer, process improvement and learning-growth perspectives. At each perspective, performance indicators measuring efficiency, effectiveness and profitability are defined. The weights of performance indicators are determined with an algorithm which is developed with hybrid use of DEMATEL and fuzzy ANP methods. Performance scores are derived with multiplication of performance value and weight of each performance indicator. With the model developed total performance of a firm can be measured and performance evaluation of processes at each perspective can be accomplished. In addition, an application is conducted at a manufacturing firm in Istanbul and results are discussed.