Kırıkkale'deki Boraginaceae familyasına ait bazı türler üzerinde mikromorfolojik bir araştırma

Abstract

Bu çalışmada Kırıkkale'de yayılış gösteren Boraginaceae familyasına ait 8 cins mikromorfolojik yönden araştırılmıGtır. Araziden toplanan bitki örneklerinin tayini Türkiye Florasına göre yapılmıştır. Tayin edilen taksonların nutletleri, polenleri ve yaprak trikomları stereo, ışık ve taramalı elektron mikroskoplarında (SEM) incelenmiştir. Nutlet boyutları, nutlet şekli, tüberküllerin varlığı, papillaların varlığı ve şekli, diken varlığı taksonları ayırmak için önemli nutlet karakterleri olarak gözlenmiştir. Moltkia coerulea en büyük nutlet ölçülerine sahip olmasıyla, Echium italicum ve Anchusa azurea dikdörtgenimsi de olabilen şekliyle, Onosma isaurica tüberkülsüz nutlet yüzeyiyle ve Lappula barbata nutlet dikenleriyle diğerlerinden ayrılmıştır. Yapılan bu çalışmada Boraginaceae familyası europalynous olup, morfolojik olarak geniş bir yelpazede polenlere sahip olduğu gözlenmiştir. Polen Gekli prolat, subprolat veya perprolat, isopolar veya heteropolardır. Tektum yüzeyi perforat, psilat, skabrat ya da granülat olarak tespit edilmiştir. Nonea stenosolen ve A. azurea'da ekvatoral retkuluma rastlanmıştır. Polen kolporat olup apertür sayısı 3 ile 10 arasında değişmektedir; O. isaurica'da 3-sinkolporat iken M. coerulea'da 10-kolporat olarak bulunmuştur. Yaprak trikomları çalışmasında 6 farklı tipte trikom tespit edilmiştir. Bunlar, tabanı tüberküllü seta, tabanı tüberkülsüz seta, tabanında tüberkülden yıldızsı dizilmiş trikomların çıktığı seta, kurdela şeklindeki trikom, nispeten çok küçük glandular trikom ve su kabağı şeklinde ucu uzun ve konik trikomlardır. Heliotropium europaeum su kabağı şeklindeki, O. isaurica tabanındaki tüberkülden yıldızsı dizilmiş trikomların çıktığı setasıyla diğerlerinden kolayca ayrılır. Ayrıca trikom yüzeyi de taksonları ayırmada kullanılabilecek bir özelliktir. M. coerulea derin oyuklu iri tüberkülleriyle diğerlerinden ayrılmıştır. Gerçekleştirilen Neighbour-Joining Analizi ağacında L. barbata ve M. coerulea; Neatostema apulum ve A. azurea; O. isaurica, E. italicum ve H. europaeum aynı dal üzerinde ortaya çıkmıştır. Bu durum aynı dal üzerindeki taksonların birbirine diğerlerine göre daha yakın akraba olduklarını ifade etmektedir. N. stenosolen çalışılan diğer tüm türlerden ayrı olarak ağaç üzerinde konumlanmıştır.

In this study, 8 species belonging to Boraginaceae family which is distributed in Kırıkkale have been investigated in terms of the micromorphological point of view. The plant specimens collected from the field were identified according to theTurkish Flora. Nutlets, pollen and leaf trichomes of the assigned taxa were examined in stereo, light and scanning electron microscopes (SEM). Nutlet sizes, nutlet shapes, the presence of tubercules, the presence and shape of papillae, and the presence of glochids have been observed as important nutlet characters to separate the taxa. Moltkia coerulea by having the biggest nutlet size, Echium italicum and Anchusa azurea by their occasionaly oblong nutlet shape, Onosma isaurica and Lappula barbata by their nutlet surface without tubercules and with glochids respectively, are separated from the others. In this study, it was observed that Boraginaceae family is europalynous and has a morphologically wide range of pollen grains. Pollen prolate, subprolate or perprolate, isopolar or heteropolar. The surface of the tectum was identified as perforate, psilate, scabrate or granulate. Equatoral reticulum was found in Nonea stenosolen and A. azurea. Pollen is colporate and the number of apertures ranges from 3 to 10; it is 3-sinkolporate in O. isaurica and 10-colporate in M. coerulea. Six different types of trichomes were detected in the leaf trichome study. These are seta with tuberculated base, seta without tuberculated base, seta with star-like trichomes arranged on the tuberculated base, trichome in the form of ribbon, relatively small glandular trichome and gourd shaped, long and conical trichome. H. europeum by having gourd shaped trichome. O. isaurica by seta with star-like trichomes arranged on the tuberculated base can easily be separated from the others. In addition, the surface of the trichom is a feature that can be used to separate the taxa. M. coerulea is separated from other taxa by its trichome surface with deep grooved large tubercules. In the Neighbor-Joining analysis dendogram, L. barbata and M. coerulea; Neatostema apulum and A. azurea; O. isaurica, E. italicum and H. europaeum appeared on the same branch. This implies that the taxa on the same branch are closer to each other than the others. N. stenosolen is located on the tree separately from all other species studied.