Sağlıklı Ankara Keçilerinin hematolojik ve biyokimyasal parametrelerinin değerlendirilmesi

Abstract

Sağlıklı hayvanlara ait kan değerlerinin elde edilmesi, klinisyenlere hastalıkların teşhis ve tedavisinde yardımcı olmaktadır. Hematolojik ve biyokimyasal parametreler üzerine ırk, yaş ve cinsiyetin etkisi bulunmaktadır. Irka ait kan değerlerinin referans aralıklarının tespit edilmesi bu değerlerin değişim aralıklarının saptanması açısından önem arzetmektedir. Yapılan çalışmada sağlıklı Ankara keçilerinin hematolojik ve biyokimyasal parametrelerine ait referans aralıklarının yaş ve cinsiyete göre belirlenmesi amaçlandı. Çalışmada, klinik olarak sağlıklı oldukları belirlenen 102 ergin (1-3 yaş, 52 erkek, 50 dişi) ve 98 genç (3-6 aylık, 48 erkek, 50 dişi) olmak üzere farklı yaş ve cinsiyette toplam 200 adet Ankara Keçisi kullanıldı. Ankara keçilerinden alınan kan örneklerinde; akyuvar (WBC) ve alyuvar sayımı (RBC) yapıldı, nötrofil, lenfosit, monosit, eozonofil, bazofil yüzdeleri ile hemoglobin (Hb) ve hematokrit değerleri belirlendi. Ayrıca, Ortalama alyuvar hacmi (MCV), ortalama alyuvar hemoglobini (MCH) ve ortalama alyuvar hemoglobin derişimleri (MCHC) hesaplandı. Hazırlanan kan serumlarında ise total kolesterol, total bilirubin, trigliserit, düşük dansiteli lipoprotein (LDL-kolesterol), yüksek dansiteli liprotein (HDL-kolesterol), kreatinin, kan üre nitrojen (BUN), total protein, albumin, globulin, glikoz, üre, kreatin kinaz (CK), gama glutamil transpeptidaz (GGT), laktat dehidrogenaz (LDH), alanin aminotransferaz (ALT), aspartat aminotransferaz (AST) aktiviteleri, potasyum (K), sodyum (Na), kalsiyum (Ca), inorganik fosfor (Pi), magnezyum (Mg), demir (Fe) düzeyleri belirlendi. Eritrosit, nötrofil, Hb, MCH değerleri incelendiğinde genç Ankara keçileri arasında cinsiyete bağlı bir fark olmadığı, ancak bu parametrelere ait değerlerin ergin dişi keçilerde ergin erkek keçilere oranla daha yüksek olduğu bulundu. Hematokrit değer, MCV ve MCHC değerlerinde ergin dişi keçilerin diğer tüm keçilere oranla yüksek değere sahip olduğu tespit edildi. Keçi lenfosit değerleri arasında yaşa ve cinsiyete bağlı fark olmadığı belirlendi. Monosit, WBC ve bazofil değerleri ile cinsiyet arasında bir ilişki olmadığı, her iki cinsiyette de monosit ve WBC değerlerinde yaşa bağlı bir azalma gözlenirken eozonofil değerlerinde artış tespit edildi. Serum total protein, kreatinin, total kolesterol, HDL kolesterol düzeyleri ve GGT aktivitesinde dişi keçiler arasında yaşa bağlı anlamlı bir fark olmadığı, ancak bu parametrelerin genç erkek keçilerde diğer keçilerden daha yüksek olduğu belirlendi. Ergin keçilerin daha yüksek serum glikoz değerine sahip olduğu bulundu. Serum albumin düzeyinin yaştan etkilenmediği ancak, erkeklerin dişilere kıyasla daha yüksek albümin değerine sahip olduğu belirlendi. Genç erkek keçilerin LDH aktivitesi, globülin, K ve Mg değerleri diğer keçilerin değerlerinden daha yüksek olduğu tespit edildi. Erkek keçilerin trigliserit değerinin dişilerden yüksek olduğu bulundu. Ergin dişi keçilerin genç dişi keçilere oranla daha yüksek Fe düzeyine sahip olduğu belirlendi. Sodyum değerinin cinsiyetten etkilenmediği ancak ergin keçilerin genç keçilere oranla daha yüksek Na değerine sahip olduğu tespit edildi. Sonuç olarak, sağlıklı Ankara keçilerinin hematolojik ve biyokimyasal parametrelerinin bazılarının yaş ve cinsiyetten etkilenirken, bazılarının etkilenmediği belirlendi. Bu çalışma sonuçlarının, klinik uygulama yapan veteriner hekimlerin kullanımı için, sağlıklı Ankara keçilerine ait hematolojik ve biyokimyasal parametreleri değişim sınırlarını gösteren bir kaynak olma niteliği taşıyabileceği kanısına varıldı.

Determination of hematological and biochemical parameter reference ranges inherent to healthy animals is clinically important. Reference ranges lead to veterinarians for interpret of blood values. Blood parameters are affected by different physiological conditions such as the animal's breed, age and sex. The determination of race-specific reference ranges of blood parameters is very important for determination of the lowest and highest values of the races. Therefore, our aim is to determine the hematological and biochemical blood parameters of healthy Angora goats' reference ranges in this study. In this study, a total of clinically healthy two hundred Angora goats, from both sexes and various ages were used, 102 of then were adults (1-3 years of age, 52 male, 50 female) and 98 of then were young (48 male, fifty female). Red blood cell (RBC) and white blood cell count (WBC) were carried out by hemocytemeter, hemoglobin (Hb) values and hematocrit were measured; and white blood cell formula was determined in blood samples taken from each of the group. The mean corpuscular volume (MCV), mean corpuscular hemoglobin (MCH) and mean corpuscular hemoglobin concentration (MCHC) were calculated. However, albumin, total protein, globulin, total cholesterol, high-density lipoprotein (HDL), low density lipoprotein (LDL), glucose, total bilirubin, urea, creatinine, inorganic phosphorus (Pi), magnesium (Mg), calcium (Ca), sodium (Na), potassium (K), iron (Fe), triglycerides and aspartate amino transferase (AST), gamma glutamyl transpeptidase (GGT), creatine kinase (CK), alanine aminotransferase (ALT) and lactate dehydrogenase (LDH) levels were determined in blood serum. When erythrocytes, neutrophils, hemoglobin, MCH values were examined, it was found that there were no sex - related difference between the baby Angora goats (kids), however the values of these parameters was relatively high in adult female goats when compared to adult male goats. Hematocrit, MCV and MCHC values in adult female goats were found to have a higher value when compared to all goats in other group. It was found that there was no difference within goat lymphocyte values depending on age and sex. It was detected that there were no correlation between the basophil values and sex; for both sex, an increase in eosinophil values was determined despite observing an age dependent decreasing in monocytes and WBC levels. It was found that there were not significant differences for the age dependent parameters of total protein, creatinine, total cholesterol, HDL-cholesterol, and GGT between the female goats, but these values were significantly higher in baby male goats than goats in the other group. Adult goats were found to have higher blood glucose. It was found that the level of albumin was not affected by age dependent factors but males had a higher blood albumin value when compared to females. The levels of serum globulin, LDH, K and Mg were found to be higher in baby male goats than the other ones. Male goats were found to have higher blood triglyceride values than females. Adult female goats were determined to have relatively higher blood iron levels than baby female goats. It was found that Na value was not affected by sex, however adult goats had a higher Na value when compared to baby goats. While some of hematological and biochemical blood parameters of healthy Angora goats was affected by age and sex, the others was determined that they were not affected by these factors. The results of this study, for the use of veterinarians engaged in clinical practice, is a resource that shows the limits of change in hematological and biochemical blood parameters of healthy Angora goats.