Şizotipide duygu tanıma, işlem belleği ve diğer bilişsel işlevlerin değerlendirilmesi

Abstract

Bu çalışmada şizotipi tarama ölçekleri ile belirlenen, şizofreni aile yükü olmayan, klinik dışı bir grup adolesanda, yüz ve duygu tanıma süreçlerini, işlem belleği- dikkat performansları, zihin kuramı ve empati kurabilme yeteneklerini değerlendirmek ve bu bilişsel işlev performanslarının klinik değişkenlerle ilişkisini irdelemek amaçlanmıştır.Çalışmaya Büyüsel Düşünce Ölçeği ile taranan 250 kişi arasından Büyüsel Düşünce Ölçek kesme puanını geçen 22 kişi ve kontrol grubu olarak ise Büyüsel Düşünce Ölçeği'nden en düşük puan alan 22 kişi alınmıştır. Deneklere Yüz ve Duygu Tanıma N-geri Testi, Sözel Akıcılık Testleri, Sayı Menzili Testleri, İz Sürme Testi A ve B, Stroop Renk Kelime Testi ve Zihin Kuramı Testleri'nden oluşan bir nörokognitif değerlendirme bataryası uygulanmıştır. Ayrıca katılımcıların empati yeteneğini değerlendirmek için Cambridge Davranış Ölçeği, depresif belirtilerini değerlendirmek için Beck Depresyon Envanteri ve anksiyete belirtilerini değerlendirmek için Beck Anksiyete Envanteri de kullanılmıştır. Şizotipal özellikler ise Büyüsel Düşünce Ölçeği ve Fiziksel Anhedoni Ölçeği ile değerlendirilmiştir.Duygu tanıma n-geri uygulamasında şizotipi grubunun kontrol grubuna göre doğru sayılarının daha az olduğu ve daha yavaş oldukları saptanmıştır. Tüm deneklerin mutluluk duygusuna doğru yanıtının en az, üzüntü duygusuna doğru yanıt zamanlarının ise en yavaş olduğu saptanmıştır. Yüz tanıma n-geri uygulamasında şizotipi grubunun daha az doğru yaptığı, tüm deneklerin 2-geride 1-geriye göre anlamlı olarak daha az doğru yaptıkları ve her iki grubun da 2-geride 1-geriye göre daha yavaş olduğu saptanmıştır. Şizotipi grubu ve kontroller arasında İz Sürme Testi-B dışındaki diğer tüm nörokognitif testler açısından anlamlı fark bulunmamıştır. Ölçek puanları açısından şizotipi grubunun Beck Depresyon Envanteri, Beck Anksiyete Envanteri ve Fiziksel Anhedoni Ölçek puanları kontrollere göre anlamlı olarak daha yüksek bulunmuştur. Cambridge Davranış Ölçeği açısından ise gruplar arasında anlamlı farklılık saptanmamıştır. Ayrıca Zihin Kuramı Testleri açısından da gruplar arasında farklılık gözlenmemiştir. Beck Depresyon ve Beck Anksiyete Envanter puanları ile gruplar arasında farklılık saptanan İz Sürme Test-B süresi arasında anlamlı korelasyon saptanmamıştır.Bulgularımız, şizotipide gözlenen yüz ve duygu tanıma ile ilgili sorunun duygusal süreçlerle ilgili bir bozulmadan çok bellek yükü artışından kaynaklanabileceğini, dikkat, bellek ve yürütücü işlevler açısından yaygın bir bozulma gözlenmeyebildiğini, depresyon ve anksiyete belirtilerinin nörokognitif işlevleri etkileyebileceğini öngörmemize neden olmuştur.

The aim of our this study was to assess face and emotion recognition, working memory- attention performances, theory of mind and empathy abilities and compare these cognitive performances and clinical variables in a non-clinical adolescents group without familial schizophrenia load detected with schizotypy detection scales.22 subject who have scores above cut off scores of Magical İdeation Scale and 22 controls with lowest scores from 250 people detected with this scale were included in the study. A neuropsychological test battery comprising of Face and Emotion Recognition N-Back Test, Verbal Fluency Tests, Digit Span Tests, Trail Making Test A and B, Stroop Colour Word Test and Theory oh Mind Tests was administered to the subjects. Cambridge Behaviour Scale for assessing empathy ability, Beck Depression Inventory for depressive symptoms and Beck Anxiety Inventory for anxiety symptoms were also used. The schizotypal traits were assessed by using Magical Ideation Scale and Physical Anhedonia Scale.Schizotypy group performed significantly worse than controls for accuracy and reaction time on Emotion Recognition N-Back Task. The accuracy for happiness was lowest and accuracy reaction time for sadness was slowest in all subjects. Schizotypy group performed worse for accuracy on Face Recognition N-Back Task and lower accuracy and slower reaction time was found in 2-back. No significant differences between schizotypy and controls were found on neurocognitive tests except Trail Making Test-B. Beck Depression Inventory, Beck Anxiety Inventory nad Physical Anhedonia Scale scores were significantly higher in schizotypy group. There were no significant differences between groups for Cambridge Behaviour Scale and also for Theory of Mind Tests. No significant correlations between Beck Depression and Anxiety Scores and Trail Making Test-B times were found. In conclusion, our findings suggest that the deficits in face and emotion recognition can be drived from memory load, the impairment in attention, memory and executive functions can be nonglobal, depression and anxiety symptoms can effect the neuro cognitive functions.