Cemal Paşa'nın askeri kişiliği ve askeri faaliyetleri

Abstract

Bu çalışmanın amacı Osmanlı Devleti'nin son dönemlerinde etkili olan İttihat ve Terakki Cemiyeti'nin önemli isimlerinden biri olan Ahmed Cemal Paşa'nın hayat hikâyesinin etrafında ve özellikle askerî hayatı çerçevesinde, söz konusu olan dönemin önemli konularına farklı bakış açıları çerçevesinde açıklık getirmektir. Çalışmamızın çıkış noktası Cemal Paşa'nın önemli görevlerde bulunduğu dönemlerin gerek Osmanlı Devleti için gerekse Türkiye Cumhuriyeti Devleti için olan önemini gözler önüne serebilmektir. Tezimiz üç bölümden oluşmaktadır:Giriş bölümünde; önce yararlandığımız kaynaklar ve araştırmalar hakkında bir değerlendirme yapılmış, sonra Cemal Paşa'nın ailesi, doğumu, eğitim hayatı, şahsiyeti hakkında bilgi verilmiş; İttihat ve Terakki Cemiyetiyle olan ilişkileri anlatılmıştır. Birinci bölümde, Cemal Paşa'nın Birinci Dünya Savaşı başlamadan önce almış olduğu askerî ve siyasî görevleriyle icraatları ele alınmıştır. Bu bölümde, Cemal Paşa'nın üzerine aldığı görev ve sorumlulukları başarıyla yerine getirme arzusunda olan bir kurmay subay olduğu ve İttihat Terakki Cemiyeti içerinde nasıl önemli bir yere geldiği anlatılmaktadır. İkinci bölümde, Cemal Paşa'nın Bahriye Nazırlığı'na getirilmesiyle beraber Bahriye teşkilatında başlatmış olduğu geniş reform hareketi, Birinci Dünya Savaşı öncesi Fransa yanlısı; yani dolaylı yolardan İtilâf Devletleri yanlısı bir politika izlediği, Osmanlı Devleti'nin Birinci Dünya Savaşı'na dâhil olması anlatılmaktadır. Üçüncü bölümde ise, Cemal Paşa'nın IV. Ordu Komutanlığına atanması, Birinci ve İkinci Kanal Seferleri anlatılmaktadır. Arap isyanlarına da değindikten sonra, baskılar neticesinde ülkeyi terk etmek zorunda kaldığı, Mustafa Kemal Paşa'yla irtibat halinde olduğu ve Milli Mücadele hareketine destek verdiği, Enver Paşa'nın faaliyetlerinin Cemal Paşa'nın Afganistan ve Hindistan'daki bütün çabalarının boşa gitmesine ve hayatının tehlikeye girmesine neden olduğu vurgulanmıştır. Sonuçta Cemal Paşa'nın Tiflis'te bir suikasta kurban gittiği ve cenazesinin daha sonra Kâzım Karabekir Paşa tarafından Anadolu'ya getirilerek Erzurum'a defnedildiği ifade edilmiştir.

The aim of the study was to clarify the important issues of the late Ottoman period by using especially the military life story of Ahmed Cemal Pasha who was one of the important figures of Ittihat and Terakki Association. The starting point of our study was to show the importance of the period when Cemal Pasha was on important duties for both Ottoman State and Turkish Republic. Our research paper consists of three sections.At first, there is an evaluation part about the sources and researches we studied in the introduction section, then some information about his family, his education life, his character and his relationship with Ittihat and Terakki Association was given. In the first section, we mentioned about Cemal Pasha?s military, political duties and his accomplishments before the first world war started. In this section it was explained that Cemal Pasha was a kind of person who had a desire to accomplish the duties and responsibilities he took and it was also mentioned about the important role he had in Ittihat and Terakki Association. In the second section of our study we discussed his extensive reform movement he initiated in Navy Organization when he was appointed to Navy Ministry and we mentioned about his political view in favor of France, so he was for Allieds. How Ottoman State was included in the First World War was also mentioned. In the third section the appointment of Cemal Pasha to IV. Army Commandership, the First and the Second Canal Wars were discussed. After referring to the Arab rebellions, his obligation to leave the country because of the pressure on him, the fact that he was in contact with Mustafa Kemal Pasha and his support to National Fight movement, and how Enver Pasha?s actions endangered his life and made his efforts in Afghanistan and India in vain were discussed. Finally, we concluded with his tragic assassination in Tbilisi and the fact that his body was brought to Anatolia by Kazım Karabekir Pasha and buried to Erzurum.