Marksist ve Foucaultcu iktidar anlayışları üzerine sosyolojik bir karşılaştırma

Abstract

Marksist anlayışta sosyal yaşam insan emeğinin ürünüdür. Bu, çalışmanın insani kurumların temeli olduğu anlamına gelir. İnsanlar çalışma yoluyla kendilerini gerçekleştirirler ve bu üretim süreci tarihi açıklar. Ekonomik hakimiyet başta devlet olmak üzere tüm sosyal alanlardaki iktidara tahvil edilebilir. Böylece hakim ekonomik sınıf aynı zamanda yönetici sınıftır. Dolayısıyla Marksist açıdan, iktidar, belirli bireylerin sahip oldukları ve onlara ait bir şey değildir fakat sınıflar ve gruplara aittir. Marx, aynı zamanda bilincin maddi yaşam koşullarının bir sonucu olarak anlaşılması gerektiğini savunmaktadır. Bununla birlikte, maddi temel düşünsel yapıyı birebir belirlemez. Marx için, ideoloji, belirli bir zamanda bir toplumun nasıl düşündüğüyle ilgilidir. Marksist açıdan kapitalist üretim biçiminde, ideoloji, statükonun muhafaza edilmesine yarayan bir dizi fikirdir. Kapitalist üretim biçiminde metalar tamamıyla satılabilirdir ve bu işçilerin işlerine yabancılaşmalarına sebebiyet verir. Marx'ın gözünde kapitalist üretim biçiminin yüzeyiyle kökeni arasında bir farklılık vardır. Biz ideolojinin eleştirisi aracılığıyla bu farkı kavrayabiliriz. Foucault, iktidar, devlet, ideoloji, yabancılaşma ve cinsellik hakkındaki tüm Marksist fikirleri reddeder. Foucault için, iktidar bir kişinin elinde yoğunlaşan ve diğerleri üzerinde egemen olan veya bir grubun ve sınıfın elinde değildir. İktidar devlet gibi belirli bir konuma yerleşmemiştir. İktidar ağ gibi işleyen bir organizasyondur. Belli başlı sosyal ilişkiler gündelik yaşamda temellenir. Bu nedenle, Marx'ın sınıf mücadelesi gibi geniş ölçekli politikalarla ilgilenmesine zıt olarak Foucault mikro politikaya odaklanır. Nietzsche gibi, Foucault da hakikatin çok taraflı bir olgu olduğunu ileri sürer. Bu, yorumlarımızın ötesinde tek bir hakikatin olmadığı anlamına gelir. Foucault'ya göre, iktidar ve bilgi birbirleriyle doğrudan ilişkilidir. İktidar ve bilginin birleşmesi bilen özneleri üretir. Bu nedenle Marksist yabancılaşma teorisi açıkça geçersiz bir teoridir.

In marxist sense social life is world of human effort. It mean that work is basis of human organizations. People realize themselves through work and around this productive process history unfolds. Economic dominance is translated into power in all other societal realms, especially the state. Thus, dominant economic class is ruling political class. So in marxist point of view, power is applied and experienced not by specific individuals but by classes and groups. Also Marx argues that consciousness must be understood in relation to the material conditions of life. Although the material base determines the ideational structure, it does not determine it in direct way. For Marx, ideology is how a society thinks about itself at any particular moment. Marxist point of view, in the capitalist mode of production, ideology is a set of ideas which consequence is the preservation of the status quo. In the capitalist mode of production, property is entirely alienable and this cause to alienate workers to their job. For Marx, in capitalist mode of production, there is a difference between its surface and roots. We can discover these difference by critism of ideology. Foucault rejects all Marxist ideas about power, state, ideology and alienation. For Foucault, power is not consolidated one individual?s hand and dominations over others, or that of one group or class over others. Power is not localised one specific place, like state. Power is exercised through a net like organisations. Major societal relations are rooted in everyday life. Therefore, contra Marx?s interest in politics on the macroscale of class struggle, Foucault emphasis on the micropolitical. Like Nietzsche, Foucault argues that truth is many sided fact. It means that, there is no single truth beyond our interpretations. According to Foucault, power and knowledge strictly linked with each other. Combination of power and knowledge, produces knowing subjects. So Marxist theory of alienation is frankly invalid theory.