Birinci Dünya Savaşı'nda propaganda faaliyetleri

Abstract

ÖZET Birinci Dünya Savaşı'nda uygulanmış olan propaganda faaliyetlerini kapsamlı bir şekilde açıklayan bir inceleme bulunmamaktadır. Bu nedenle; Birinci Dünya Savaşı'na yön veren propaganda faaliyetlerinin savaş öncesi ve savaş zamanındaki etkinliğini gösteren, tarafların uygulamış oldukları propaganda faaliyetlerinin yöntem ve sınırlarım açıklayan, savaş sonrası için oluşturulmak istenen kamuoyunun özelliklerini ortaya koyan bir araştırma yapmak gereğini hissettik. İncelememizin genelinde, Genelkurmay Askerî Tarih ve Stratejik Etüt Başkanlığı (ATAŞE) Arşivi, Birinci Dünya Harbi Kolleksiyonu'na ait belgelerin incelenip yorumlanması ve karşılaştırılması yapılmıştır. Bunun dışında, yayımlanmış belgeler, gazeteler ve hatıratlar ve bilimsel araştırmalar da konunun gelişimine göre kullanılmıştır. Ayrıca, İngiiiz Propaganda Faaliyetlerinin açıklanmasında; Millî Emniyet Hizmeti tarafından 1929 yılında, İngilizce'den Türkçeye çevrilen Altıncı Kitap "Propaganda" isimli eserin günümüz Türkçe'sine çevrilerek bazı bölümleri kullanılmıştır. Alman Propaganda Faaliyetlerinin açıklanmasında; Birinci Dünya Savaşı'nda Alman Gizli Servisi (III-B Şubesi)'nin başkanlığını yürüten Albay Wilhelm Walther Nikolay'ın orijinal ismi Almanca "Nachrichtdienst, Preseund Wolksstimmung in Weikrieg" olan ve 1920 Berlin basımlı kitabın, 1925 yılında İstanbul'da. Erkân Umumiye Riyaseti yayını olarak Matbaa-yı Askeriye tarafından ve Bursalı Yarbay Mehmet Nihat imzası ile; :' İstihbarat Hizmeti, Matbuat ve Efkâr-ı Umumiye" İsimli Osmanlıca çevirisinin günümüz Türkçe'sine çevrilerek, bazı bölümleri kullanılmıştır. Böylece, arşiv çalışmamız sırasında rastlamadığımız ve eksikliğini hissettiğimiz hususlar da giderilmiştir. Çalışmamız, giriş ve iki bölümden oluşmaktadır. Giriş bölümünde temel anlamıyla propaganda kavramı ve önemi üzerinde durduk. Birinci bölümde, itilâf Devletleri' nin uygulamış olduğu propaganda faaliyetlerini bütün detayı ile inceledik. İkinci bölümde ise İttifak Devletleri' nin uygulamış oldukları propaganda faaliyetlerini inceledik. Bu bölümlerde bahsedilen hususları pekiştirmek amacıyla; Ekler bölümünde savaştaki taraf devletlerin hazırlamış oldukları propaganda beyannamelerinden ve propaganda fotoğraflarından örnekler verdik. Böylece, Birinci Dünya Savaşı nın kaderinin değişmesinde büyük bir rol oynayan propaganda faaliyetlerinin yöntem ve sınırlan ile savaş sonrasında oluşturulmak istenen kamuoyunun özelliklerini belgelere dayalı olarak inceleyerek bu konudaki eksikliklerin önemli ölçüde giderildiği düşüncesindeyim.

ABSTRACT It is fact that there is not any research which explains the propaganda activities that were used in the Wori War I. Therefore, it was necessary to conduct a research which would indicate the efficiency of these propaganda activities determining the direction of World War I., explain the methods and limits of the propaganda activities that were applied by the parties and put forword the qualities of the public opinion that was tried to be created after the war. During this research, in general, the major sources were the examination and comparison of the articles of both Turkish General Staff Military History and Strategic Studies Directorate (ATASE) and Worl War I. Collection. In addition to this,the published articles, newspapers, memories and scientific researches were used during this process. Moreover, the book, called as "propaganda"' by National Security Service in 1929, was the other source in order to understand the propaganda movements of England. On the other hand, in the explanation of the Ottoman translation propaganda activities of Germany, the book of colonel Wilhelm Walther Nikolay whouse original name was " Nachncht dienst, Preseund Woiksstimmung in Welkrieg", Was partly translated in to Turkish and during this research process. Our study is composed of two parts and an introduction. In the introduction part, the propaganda concept and its importance were emphasized in the basic sense. In the first part, ail the details of the propaganda activities that were carried out by the Entente Powers were examined. And in the second part, the propaganda activities of the Allies were examined. In order to stress the points that were mentioned in these parts, examples were given from the propaganda photographs and propaganda statements prepared by the portres of war in the annex. Thus, I believe that the method and limits of the propaganda VIactivities that played a big role in changing the fate of the first World War and the qualities of the desired public qpinion after the war were examined based on documents, and the deficies on this issue were removed to great extent. VII