Türkiye'de planlı dönemde sosyal planlama: Yaklaşımlar ve uygulamalar

Abstract

ÖZET Türkiye'de kalkınma çabalarının planlanmaeı bir anlavışla yürütülmeye başlandığı 1%Ü sonrasında hazırlanan kalkınma planlarının Türkiye'nin sosyo ekonomik gelişmesine önemli katkıları olmuştur. 1%0'larda dünyada planlı kalkınma modelinin yaygınlaşmasına paralel olarak Türkiye de bu sürecin dışında kalamamış ve planlı kalkınma stratejisini kalkınma sorununa bir çözüm olarak benimsemiştir. Bu çalışmada sosyal planlama yaklaşım ve uygulamaları konu olarak ele alınmakta ve Türkiye'de hazırlanan kalkınma planlarının sosyal içerikleri tahlil edilmektedir. Uygulamalı sosyoloji alanında ele alınması mümkün olan sosyal planlama yaklaşım ve uygulamaları hakkında bir bilgi birikimi elde etmek amaçlanmıştır. Çalışmada Osmanlı son döneminden başlayarak Türkiye'de kalkınma çabalarının planlamacı bir anlayışla yürütülmeye başlandığı dönemin sosyal planlama yaklaşımları açısından incelemesi yapılmıştır.Literatür taramasına dayanan çalışmada birinci el kaynaklar kadar ikinci el kaynaklardan da yararlanmaya çalıştık. Sosyal planlama Türk kalkınma planlarının ayırıcı vasıllarından biri olarak kalkınma planlarında iktisadi planlama ile birlikte yer almıştır. Fakat sosyal planlama kalkınma planlarında çoğu kez iktisadi planlamanın gölgesinde kalmış kalkınma iktisadi gelişmelerle özdeşleştirilerek kalkınmanın sosyal yönü ihmal edilmiş, sonuçta sosyal planlama uygulamaları istenilen başarıyı yakalayamamıştır. Tutarlı bir kalkınma planında ekonomik ve sosyal planlama birlikte ele alınmak zorundadır. Bu iki temel unsurdan birinin ihmali ya da birinin diğerinden daha üstün tutulması kalkınma stratejisinin dengesini bozar. Bir diğer önemli nokta ise çok hızlı bir değişim sürecini yaşayan günümüz dünyasında klasik anlamdaki planlama faaliyeti de önemini kaybetmektedir. Bunun sonucu olarak günümüzde plan metinlerinin mutlak surette uyulması gereken metinler değil yol gösterici, tavsiye edici bir nitelik kazandığı görülmektedir.

ABSTRACT In this study, Social Planning Approach and applications are evaluated, and social contents of development plans prepared in Turkey are analyzed. One of the primary purposes of this study is to aggregate knowledge about Social- planning approach and applications, which are possible to be evaluated in the area of applied sociology. In this study, starting with the end of Ottoman, the era that development efforts are applied under the understanding of planning is studied by using social planning approaches. In the study which is based on the literature review, first and second hand Turkish resources is used. Social planing as a distinctive feature has gone to gother with economic planning in Turkish development plans. However, social planning in development plans many times has stayed under the shadow of the economic planning, development has been identified with economic progress and social side of the development has been neglected. As a result, the social planning applications has not caught the required success. In a coherent development plan, economic and' social planning have to be handled together. The negligence of one of this elements or regarding one ' of them superior to another will destroy the balance of development strategy. Another important point is that in today's world, which has very fast change, planing activity with classical meaning is losing its importance. As a result this, plan is not a text which has to be followed strictly and it has seen that plan is earning a leading, advising quality.