Türkiye' de bazı illerden toplanan balık yemlerinde total aflatoksin, aflatoksin B1 ve total fumonisin kalıntılarının araştırılması

Abstract

Mikotoksinler yem ve yem ham maddelerinde bulunabilen, kalıntı sorunu da yaratan, tüketildiğinde insan ve hayvanlarda akut ve kronik nitelikte zehirlenme ve hatta ölüme yol açan kimyasal maddelerdir. Bu çalışmada Ankara, Antalya, Elazığ, Erzurum, Gaziantep, Giresun, İzmir, Konya, Manisa, Muğla, Sakarya, Samsun, Trabzon, Tunceli olmak üzere Türkiye' nin 14 ilinden yem üretim fabrikası ve balık tesislerinden rastgele 2019-2021 yılları arasında toplanan 87 balık yemi numunesinde total aflatoksin (AF), AFB1 ve total fumonisin kalıntısı araştırılmıştır. Yemlerin kantitaf analizinde ticari kitler kullanılmıştır. Analizleri ise mikroplate okuyucu kullanarak yapılmıştır. Analiz edilen 87 yem numunesinin 86'sında (%98,85) total AF kalıntısına rastlanmıştır. Pozitif çıkan numunelerin ortalama ±standart sapması 8.776±4.178 µg/kg olarak bulunmuş en küçük ve en büyük değerler ise sırasıyla 1.023 ve 17.566 µg/kg olarak saptanmıştır. Bu değerler FDA tarafından önerilen kabul edilen sınır olan 20 µg/kg altında bulunmuştur. Bu 86 yeme AFB1 yönünden yapılan analizde 6 tanesinin okunabilir değerin altında pozitif sonuç verdiği tespit edilmiştir. Ölçülebilir düzeyde olan yemlerin (80 adet) ortalama± standart sapma değeri 4,292±2,952 µg/kg olarak bulunmuştur. En küçük düzey 1,08 µg/kg en yüksek düzey 17,48 µg/kg olarak ölçülmüştür. AFB1 söz konusu olduğunda ise sadece toplanan yemlerin sadece yemlerin sadece 4 (%4,65)' ünde değerler 10 µg/kg üstünde saptanmıştır. Toplanan yemlerde 20 µg/kg üstünde değer saptanmamıştır. Analiz edilen 86 yem numunesinin 49'unda (%56.98) total fumonisin (B1+B2+B3) kalıntısına rastlanmıştır. Pozitif çıkan numunelerin ortalama ±standart sapması 0.3028±0.2584 mg/kg olarak bulunmuş en küçük ve en büyük değerler ise sırasıyla 0.0107-0.9278 mg/kg olarak saptanmıştır. Bu değerler fumonisin (B1+B2) için önerilen kabul edilen sınır olan 10 mg/kg altındadır. Çalışmanın sonucu insan ve hayvan sağlığını korumada yardımcı bir parametre olacaktır.

Mycotoxins are chemical substances that can be found in feed and feed raw materials, which cause residual problem and cause acute and chronic intoxication, even death in human and animals when consumed. In this study, total aflatoxin (AF), AFB1 and total fumonisin residues were investigated in 87 fish feed samples which were randomly colected from feed mills and fish facilities in 14 provinces named Ankara, Antalya, Elazığ, Erzurum, Gaziantep, Giresun, İzmir, Konya, Manisa, Muğla, Sakarya, Samsun, Trabzon, Tunceli, between the years 2019-2021 in Turkey. The quantitative analysis of the samples was carried out using commercial kits and analysed by microplate reader. Total AF residues were found in 86 (% 98.85) of 87 samples. The avarage value ± standart deviation for total AF in positive samples was found as 8.776±4.178 µg/kg ranged from 1.023-17.566 µg/kg, and these values were less than the tolarable limit (recomended by FDA) 20 µg/kg. These 86 samples were analysed for the detection of AFB1, and it was determined that 6 of the 86 samples were below detectable level. The mean ± standart deviation value of the measurable samples (80 samples) were 4,992±2,952 µg /kg. The lowest level was 1.08 µg /kg, while the highest value was 17,48 µg /kg. In the case of AFB1 values above 10 µg/kg were determined in only 4 (%4,65) of the samples. No value above 20 µg/kg was detected in collected feeds. Total fumonisin (B1+B2+B3) residues were found in 49 (%56.98) of 86 samples analysed. The avarage value ± standart deviation for total fumonisin in positive samples was 0.3028±0.2584 mg/kg ranged from 0.0107-0.9278 mg/kg. These values were below the tolerable limit of 10 ppm for fumonisin (B1+B2). It was suggested that although mycotoxin residues were detected in the collected feeds, these values remained below the tolerable values. The result of the study will be a helpful parameter in protecting human and animal health.