Çevirmenin çeviri sürecinde karakterlerle özdeşleşmesindeki psikolojisi ve çevirideki izdüşümleri

Abstract

Çeviri süreci üzerine çeviri kuramlarından, stratejilerinden ve kimi çeviribilim öncülerinin fikirlerinden yararlanılıp incelemeler yapılmış olsa da, bir çevirmenin çeviri sürecinde karakterlerle özdeşleşmesinin çeviriye yansımaları ve çevirmenin bu süreçteki ruh hali, duygusal zekâsı gibi psikolojik durumları üzerinde çok fazla durulmamıştır. Dolayısıyla çevirmenin psikolojik durumu çeviri çalışmalarında önem arz eden ve üzerinde durulması gereken bir konu olarak ortaya çıkmaktadır. Bilhassa karakterlerinin kendine özgü dil ve ruhsal özellikleri olan bir yazın eseri söz konusu olduğunda, çeviribilim alanında çevirmen psikolojisine farklı bakış açıları getirecek örneklemlere ihtiyaç duyulmaktadır. Bu düşünceden yola çıkarak adı yeraltı edebiyatı ve Beat Kuşağı'yla anılan Philippe Djian'ın Betty Blue adlı kült romanının efsanevi karakteri Betty'nin ruh hali ve ifadelerinin yanı sıra diğer önemli bir karakter olan İsimsiz Anlatıcı'nın böylesi bir çalışma için uygun bir örneklem olduğu düşünülmektedir. Böylece bu çalışmada, kişilik yapısı incelemelerinde öncü bir kuramcı olan Carl Gustav Jung'un Psikolojik Tipleri'ne ve kişilik üzerine kullandığı kavramlara göre çevirmenin psikolojisini ön plana çıkaracak daha çok Betty'nin olmak üzere İsimsiz Anlatıcı'nın davranışları ve ifadeleri belirlenecektir. Ayrıca Clarissa Pinkola Estés'in Kurtlarla Koşan Kadınlar adlı kitabından da yararlanılacaktır. Sözü edilen davranış ve ifadelerin Fransızcadan Türkçeye çeviri süreçlerindeki çevirmen psikolojisi ve çeviri üzerindeki yansımalarının etkilerinin incelenmesi amaçlanmaktadır. Daha sonra, yazınsal eserlerin çeviri sürecinde çevirmenin dilbilimsel becerisinin yanında psikolojik ve duygusal yönlerinin önemi ortaya çıkarılmak istenmektedir. Ayrıca, çeviri sürecinde karakterin ruh haliyle özdeşleşebilecek derecede güçlü bir duygusal zekâya sahip olan çevirmenlerin, çeviri sürecinde aldıkları kararlara psikoloji kuramları çerçevesinde çeviribilimsel bir inceleme sunmak hedeflenmektedir.

Although there are studies on translation process within the framework of translation theories, strategies, and the ideas of some avant-gardes of translation studies, the reflections of a translator's identification with characters in the translation process and the psychological states of translator such as the mood and the emotional intelligence in this process have not been emphasized much. Therefore, the psychological state of the translator emerges as an important and worth-stressing issue in translation studies. In particular, when it comes to a literary work having unique language and characters with spiritual characteristics, samples in studies are needed to bring different perspectives to translator psychology in the field of translation studies field. Based on this idea, the mood and expressions of Betty Blue and the other important character called as Namesless Narrator are the legendary characters of the cult novel of Philippe Djian, mentioned as underground literature and Beat generation writer, are considered to be a suitable sample for such a study. Thus, in this study, the behaviours and expressions of especially Betty and Nameless Narrator which highlight the translator psychology according to Carl Gustav Jung's Psychological Types and his notions on personality, avantgarde theoretician in personality structure studies, are determined. In addition to that Clarissa Pinkola Estés' book Women Who Run With The Wolves will be also referred. Then, we aim to analyze the effects of the aforementioned behaviors and expressions on translator psychology and translation in the translation process from French to Turkish and to reveal the importance of translator's psychological and emotional aspects as well as his linguistic skills in the translation process of literary works. In addition, we would like to present a translational analysis within the framework of psychological theories to the decisions taken by translators who have a strong emotional intelligence that can identify with characters' moods in the translation process.