Gastrointestinal sistem kanserli geriatrik hastalarda uygunsuz ilaç kullanımının tıme to stop kriterleri ile değerlendirilmesi ve kullanımının klinik sonuçları

Abstract

ÖZKAN M, Gastrointestinal sistem kanserli geriatrik hastalarda uygunsuz ilaç kullanımının TIME to STOP kriterleri ile değerlendirilmesi ve kullanımının klinik sonuçları, Kırıkkale Üniversitesi Tıp Fakültesi İç Hastalıkları Anabilim Dalı, Uzmanlık Tezi, Kırıkkale, 2021 Uygunsuz ilaç kullanımı (UİK) geriatrik popülasyonun önemli problemlerinden biridir. Kanser hastalarında karşılaşılan farklı problemler olması nedeniyle kullanılan ilaç miktarı ve uygunsuzluk durumları artmaktadır. Amacımız gastrointestinal sistem kanserli hastalarda uygunsuz ilaç kullanımının etkilerini değerlendirmek kemoterapi yan etkisi, mortalite ve progresyonla ilişkisinin araştırılmasıdır. Çalışma verileri için Kırıkkale Üniversitesi Tıp Fakültesi İç hastalıkları Anabilim Dalı Tıbbi Onkoloji polikliniğine Haziran 2012 ile Haziran 2020 tarihleri arasında başvuran toplam 800 hasta dosyası tarandı. Çalışmaya alma ve dışlama kriterleri uyguladıktan sonra seçilen 154 dosya retrospektif olarak incelendi. Olguların dosyalarından başvuru yaşları, cinsiyetleri, Eastern Co-operative Oncology Group (ECOG) performans skoru, sigara içme durumu, kanser tanıları, kanser evreleri, ek hastalıkları, tanı tarihi, varsa ölüm tarihi, cerrahi olup olmaması, radyoterapi alıp almaması, kullandığı ilaçlar, nüks ve progresyon durumu, kemoterapi yan etkisi varlığı, yan etki çeşitleri, "TIME to STOP" kriterlerine göre UİK varlığı ve tanı anındaki laboratuvar parametreleri kaydedildi. Olguların %66,9'u erkek %33,1'i kadındır. Ortalama başvuru yaşı 71,86±6,4 idi. En sık karşılaşılan kemoterapi yan etkileri bulantı, kusma, böbrek toksisitesi ve ağrı olarak sıralanmaktadır. "TIME to STOP" kriterlerine göre 98 uygunsuz kullanım arasında en sık kullanılan ilaçların gliklazid, hyosin N-butil bromür, simetikon, difenoksilat atropin ve tiyokolşikozid olduğu görüldü. Hastaların laboratuvar değerleri UİK'ya göre karşılaştırıldığında aralarında anlamlı farklılık gözlenmemiştir. "TIME to STOP" kriterlerine göre gastrointestinal kanserli 154 hastanın %68,1'inde UİK saptanmıştır. UİK erkeklerin %69'unda kadınların %68,6'sında saptanmış olup istatistiksel fark yoktu. "TIME to STOP" kriterlerine göre UİK ve kemoterapi yan etkileri arasında pozitif korelasyon vardı ve istatistiksel olarak anlamlı bulunmuştur (p<0,001, OR=5,6). Çalışmamızda UİK'nın mortaliteye etkisi olmadığı saptanmıştır. Mortalite ile ilişkili faktörlere baktığımızda yaş, kanserin evresi, albümin değeri, kreatinin değeri, operasyon öyküsü ve progresyon varlığı anlamlı bulunmuştur. En yüksek mortalite oranı "TIME to STOP" kriterlerine göre kardiyovasküler sistem ilaçlarını uygunsuz kullanan hastalarda gözlenmiştir. Çalışmamızda tüm kanser evrenimizle karşılaştırdığımızda en yüksek ölüm oranı kanser mide kanserinde saptanmıştır. Progresyonsuz sağkalım ile yaş, kanser evresi, albümin düzeyi, kreatinin düzeyi, C reaktif protein (CRP) düzeyi, operasyon öyküsü ve UİK arasında anlamlı ilişki bulunmuştur. Çalışmamızda kanser tanısı anında tespit edilen UİK ile ilişkili olarak kemoterapi toksisitesinin arttığını tespit ettik. UİK'nın kemoterapi yan etkisini öngörmemizde ve bununla birlikte kemoterapi yan etkilerini en aza düşürmemizde önemli bir etmen olabileceğini düşünüyoruz. Çalışmamızın sonuçlarının ileride yapılacak daha kapsamlı çalışmalar için önemli bir veri özelliğinde olduğunu düşünmekteyiz.

ÖZKAN M, Evaluation of Potentially inappropriate medications in geriatric patients with gastrointestinal system cancer by TIME to STOP criteria and results of clinical use, Kırıkkale University Faculty of Medicine, Department of Internal Medicine, Specialist Thesis, Kırıkkale, 2021 Potentially inappropriate medications (PIM) is one of the important problems of the geriatric population. The amount of prescription and their inadherence are increasing because of the different problems encountered in cancer patients. Our aim is to evaluate the effects of PIM in patients with gastrointestinal system cancer and to investigate the relationship with chemotherapy side effects, mortality and progression. A total of 800 patient files, who applied to Kırıkkale University Faculty of Medicine, Department of Internal Medicine, Medical Oncology outpatient clinic between June 2012 and June 2020, were investigated. After applying the inclusion and exclusion criteria, the selected 154 files were analyzed retrospectively. Application age, gender, Eastern Co-operative Oncology Group (ECOG) performance score, smoking status, cancer diagnoses, cancer stages, comorbidities, date of diagnosis, date of death if any, surgery- radiotherapy or not, medications, relapse and progression status, presence of chemotherapy side effects, types of side effects, the presence of PIM according to the "TIME to STOP" criteria and laboratory parameters at the time of diagnosis were recorded. 66.9% of the cases are male and 33.1% are female. The mean age at application was 71.86 ± 6.4. The most common side effects of chemotherapy are listed as nausea, vomiting, kidney dysfunction and pain. According to the "TIME to STOP" criteria, the most frequently used prescriptions among 98 PIM were gliclazide, hyosin N-butyl bromide, simethicone, diphenoxylate atropine and thiocolchicoside. When the laboratory values of the patients were compared according to the PIM, no significant difference was observed between them. PIM was detected in 68.1% of 154 patients with gastrointestinal cancer according to the criteria of "TIME to STOP". PIM was detected in 69% of men and 68.6% of women, and there was no statistical difference. There was a positive correlation between PIM and chemotherapy side effects according to the "TIME to STOP" criteria and it was found statistically significant (p <0.001, OR = 5.6). In our study, it was determined that PIM has no effect on mortality. Considering the factors associated with mortality, age, cancer stage, albumin value, creatinine value, operation history and presence of progression were found significant. The highest mortality rate was observed in patients who used cardiovascular system PIM according to the "TIME to STOP" criteria. The cancer with the highest mortality was gastric cancer in our study. A significant relationship was found between progression-free survival and age, cancer stage, albumin level, creatinine level, C reactive protein (CRP) level, operation history and PIM. In our study, we found that chemotherapy toxicity increased in relation to PIM detected at the time of cancer diagnosis. We suggest that PIM can be an important factor in predicting the side effects of chemotherapy and minimizing the side effects of chemotherapy. We think that the results of our study are important data for more comprehensive studies to be conducted in the future.