Sağlık Bakanlığı hastanelerinde finansal performans analizi: Türkiye örneği

Abstract

Türkiye'de sağlık hizmetinin sunulmasının büyük kısmı Sağlık Bakanlığı tarafından sağlanmaktadır. Koruyucu sağlık hizmetlerinin tamamı, tedaviye yönelik sağlık hizmetlerinin büyük kısmı Sağlık Bakanlığı hastanelerince gerçekleştirilmektedir. Türkiye'nin içinde bulunduğu ekonomik şartlarda dikkate alınırsa kamu hastanelerinin, hizmet için ayrılan kaynakları etkili, verimli kullanmaları sürdürülebilir ve kaliteli sağlık hizmeti sunma açısından önem arz etmektedir. Sağlık Bakanlığı hastanelerinin ayrılan kıt kaynaklarla en iyi hizmeti sunması birincil amaçları olmalıdır. Bu açıdan hastanelerin finansal performanslarının ölçülmesi çok önemli hale gelmektedir. Bu çalışmanın amacı; Sağlık Bakanlığına bağlı hastanelerin 2016-2020 yılları arasındaki finansal performansı oran analizi yöntemi ile ölçülerek, analiz sonuçlarına göre işletmenin finansal yapısının değerlendirmeye tabi tutulması ve bu sayede hastane yöneticilerinin finansal karar almalarına yardımcı olunmasıdır. Bu çalışma ile kamu hastanelerinin finansal kaynaklarını ne derece etkin ve verimli kullanıldığı ölçülmüştür. Çalışma, Sağlık Bakanlığı'na bağlı hastanelerin 2016-2020 yılları arasındaki finansal tablolarının retrospektif olarak analizini yapmayı hedefleyen tanımlayıcı türde bir araştırmadır. Araştırmanın evrenini, Sağlık Bakanlığı'na bağlı tüm hastaneler oluşturmaktadır. Çalışmada hastanelerin 2016-2020 yılları arasındaki finansal tabloları veri kaynağı olarak kullanılmıştır. Hastaneler öncelikle rol gruplarına göre sınıflandırılmış, sonrasında ilgili yıllardaki bilanço ve gelir tabloları finansal analize uygun olmadığından analize uygun hale getirilmiştir. Çalışmada, 2016-2020 yıllarına ait bilanço ve gelir tablolarından elde edilen veriler, oran analizi yöntemi ile yıllar içerisindeki değişimler de dikkate alınarak finansal performansları ne şekilde gerçekleştiği tespit edilmiştir. Çalışmada ilgili hastanelerin finansal oranları, genel kabul görmüş oranlarla (standart oranlar) ve geçmiş yıl oranlarıyla karşılaştırılarak yorumlama yapılmıştır. Bu çalışma ile Sağlık Bakanlığı hastanelerinin 2016-2020 yılları arasındaki finansal performansı ortaya konmuştur. Yapılan analizler sonucunda kamu hastanelerinin likidite açısından stoklarının yüksek olduğu, devir hızlarının genel olarak iyi olduğu, hastanelerin kamu hastaneleri olması nedeniyle kârlılık oranlarının düşük kaldığı saptanmıştır. Hastanelerin finansmanında kısa vadeli borçların yer aldığı ve Sosyal Güvenlik Kurumu'nun en büyük gelir kaynağı olduğu tespit edilmiştir. Çalışma sonuçlarının, hastane yöneticilerine finansal kaynakların etkin ve verimli kullanılmasına yönelik yol gösterici bir rehber olacağı düşünülmektedir. Ayrıca; detaylı maliyet analizleri ile hastanelerin finansal performansları önemli ölçüde iyileşecek ve bu sayede elde edilecek tasarruflar olumlu taraflarda kullanılabilecektir.

Health services are provided mostly by the Ministry of Health in Türkiye. All of protective health services and a vast proportion of therapeutic health services are performed by Ministry of Health. Considering the economic circumstances in Türkiye, it is essential for public hospitals to use the resources allocated for health services effectively and efficiently in order to maintain the sustained and qualified health services. Ministry of Health Hospitals' primary goal should be to provide the best service with the limited resources allocated to them. In this respect, the evaluation of hospitals' financial performance is critical. The purpose of this study is to make an assessment of the financial structure of hospitals connected to the Ministry of Health by measuring their financial performance between 2016-2020 with the ratio analysis method and thereby to help hospital managers make financial decisions. With this study, it is evaluated how efficient and effective public hospitals use their financial resources. The study is a descriptive research aiming at the retrospective analysis of financial tables between 2016-2020 of hospitals connected to the Ministry of Health. The scope of this research covers all hospitals connected to the Ministry of Health. In this study are used as a source of the data set the financial tables between 2016-2020 of the hospitals. Hospitals are firstly classified for their role-groups, then their balance-sheets and income statements are made suited to the analysis as they have not been in compliance with the financial analysis. Taking into account the annual variations of the data by the ratio analysis, taken from the balance sheets and income statements of 2016-2020, it is determined how well hospitals are financially performed. In this study, some interpretations are made by comparing the financial ratios of relevant hospitals with the mainstream ratios (standard ratios) and the ratios of previous years. This study presents financial performance of Ministry of Health Hospitals between the period of 2016-2020. As a result of the research conducted, it has been determined that the inventories of public hospitals in terms of liquidity are plenty, that the rate of turnover is generally acceptable, but that the rate of returns is low, since the hospitals were public. It is observed that the hospitals are financed with the liabilities of short-term and that the hospitals are the largest income resource of the Social Security Institution. It is considered that the results will be a guideway for the hospital managers in utilising the financial resources efficiently and effectively. In addition, financial performance of the hospitals will significantly improve with the detailed cost analysis and thereby savings can be used to improve other areas.