Liselere Geçiş Sistemi Fen Bilimleri sorularının Fen Bilimleri dersi öğretim programı kazanımlarına ve bilimsel süreç becerilerine göre incelenmesi

Abstract

Bu araştırma 2019-2021 yılları arasında uygulanan Liselere Geçiş Sistemi (LGS) Fen Bilimleri sorularının 8. Sınıf Fen Bilimleri Dersi Öğretim Programı (FBDÖP) ve Bilimsel Süreç Becerileri (BSB) kapsamında incelemek amacıyla gerçekleştirilmiştir. Çalışmada veriler nitel araştırma yönteminden doküman incelemesi kullanılarak elde edilmiştir. Bu amaçla toplamda 60 adet Fen Bilimleri sorusu ve 61 kazanım incelenmiştir. İnceleme sonucu yapılan sınıflandırmanın kabul edilebilir ve güvenilir olduğu uzman görüşleriyle sağlanmıştır. Elde edilen veriler nicel hale getirilerek frekans hesaplamaları yapılmış çizelge ve grafik üzerine aktarılmıştır. Araştırma sonuçlarına göre, LGS Fen Bilimleri soruları incelendiğinde, FBDÖP kapsamında en fazla "Basınç" alt konusu kazanımlarına yönelik soruların yer aldığı tespit edilmiştir. Bununla birlikte, "Fiziksel ve Kimyasal Değişimler", "Türkiye'de Kimya Endüstrisi" ve "Elektrik Enerjisinin Dönüşümü" alt konu alanları kazanımlarına dair hiç soru sorulmadığı belirlenmiştir. Ayrıca, LGS Fen Bilimleri sorularının BSB basamaklarına göre dağılımı incelendiğinde, en fazla desteklenen beceri basamaklarının "Çıkarım Yapma", "Gözlem" ve "Verileri Yorumlama" olduğu belirlenmiştir. Bununla birlikte, en az desteklenen beceri basamaklarının "İletişim Kurma", "İşlemsel Tanımlama" ve "Ölçme" olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Araştırma, sınav sorularının FBDÖP kazanımlarına ve BSB basamaklarına göre dağılımının heterojen olduğu tespit edilmiştir. LGS sorularının temel bilimsel süreç beceri basamaklarına yoğunlaştığı ancak üst düzey bilimsel süreç becerilerini yeterince ölçemediği sonucuna ulaşılmıştır. Aynı şekilde, sınav sorularının kazanımlara göre dengeli bir dağılım göstermediği ve bu nedenle öğretim programındaki kazanımları tam olarak yansıtamadığı belirlenmiştir. Bu bağlamda, gelecekteki soruların ünite ve kazanımlara göre dengeli bir şekilde dağıtılması önerilmiştir. Üst düzey beceri basamaklarının sınavlarda yer alması, öğrencilerin üst düzey bilimsel süreç yeteneklerini geliştirmek için büyük önem taşımaktadır.

This research was conducted between 2019-2021 in order to Decipher the 8th grade Science questions of the High School Transition System (LGS). The class was conducted in order to examine the Science Course within the scope of the Curriculum (FBDÖP) and Scientific Process Skills (BSB). In the study, the data were obtained by using document analysis from qualitative research method. For this purpose, a total of 60 Science questions and 61 achievements were examined. It has been provided with expert opinions that the classification made as a result of the examination is acceptable and reliable. The obtained data were quantified and frequency calculations were made and transferred to the chart and graph. According to the results of the research, when the LGS Science questions were examined, it was determined that the questions for the achievements of the "Pressure" sub-subject were included the most within the scope of the FBDÖP. However, it was determined that no questions were asked about the achievements in the sub-subject areas of "Physical and Chemical Changes", "Chemical Industry in Turkey" and "Transformation of Electrical Energy". In addition, when the distribution of LGS Science questions according to BSB steps was examined, it was determined that the most supported skill steps were "Making Inferences", "Observation" and "Interpreting Data". However, it has been concluded that the least supported skill steps are "Communication", "Transactional Identification" and "Measurement". The research found that the distribution of exam questions according to FBDÖP achievements and BSB steps is heterogeneous. It was concluded that the LGS questions focused on the basic scientific process skill steps, but could not adequately measure high-level scientific process skills. In the same way, it was determined that the exam questions did not show a balanced distribution according to the achievements and therefore could not fully reflect the achievements in the curriculum. In this context, it is proposed that future questions should be distributed in a balanced manner according to units and achievements. The inclusion of high-level skill steps in exams is of great importance for developing students' high-level scientific process abilities.