Mülkiyet hakkı bağlamında devletin pozitif yükümlülükleri

Abstract

Bu çalışmanın amacı temel hak ve hürriyetlerin yatay etkisinin incelenmesi ve devletin mülkiyet hakkı bağlamındaki pozitif yükümlülüklerinin tespit edilmesidir. Çalışmamız genelden özele doğru bir yöntemle ilerleyecek, hak ve hürriyetlerden başlayarak mülkiyet hakkının pozitif yükümlülükleri ile nihayete erecektir. Hak ve hürriyetlerin özel hukuk kişileri arasındaki ilişkilere etki etmesi yatay etki olarak ifade edilmekte ve hakların devlet ile birey arasındaki ilişkilere uygulanmasına karşılık gelen dikey etkiden ayrılmaktadır. Bu etki çok çeşitli şekillerde meydana gelebilmekte, ülke uygulamaları bu hususta farklılıklar göstermektedir. Bu çalışmada da öncelikle yatay etkiye ilişkin çeşitli uygulamalar izah edilecek, ardından Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ve 1982 Anayasasının yatay etkisi araştırılacaktır. Devamında devletin, hakların gerçekten ve etkin biçimde güvence altına alınabilmesi için yerine getirmesi gereken aktif yükümlülüklere odaklanılacaktır. Pozitif yükümlülükler olarak ifade edilen bu yükümlülükler, devletin hakların gerçekten korunması için yerine getirmesi gereken eylemlere karşılık gelmektedir. Bu bağlamda öncelikle pozitif yükümlülükler ile onun diğer yükümlülük tipleri arasındaki ilişki irdelenecek, ardından Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ve 1982 Anayasasının pozitif yükümlülüklerle ilişkilendirilen hususları aktarılacaktır. Devamında pozitif yükümlükler hususundaki eleştiriler, yapılan diğer tasnifler ve bu yükümlülüklere ulaşılırken kullanılan yorum metotları açıklanacaktır. Yatay etki ve pozitif yükümlülüklerin aktarılmasından sonra, devletin mülkiyet hakkı bağlamındaki pozitif yükümlülükleri Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi ve Anayasa Mahkemesi içtihatları yardımıyla tespit edilecektir. Çalışmamız bu hususta devletin yükümlülüklerinin derlenmesi açısından yardımcı bir kaynak olmayı hedeflemektedir.

The aim of this study is to examine the horizontal effect of fundamental rights and freedoms and to determine the positive obligations of the state in the context of property rights. The research will proceed with the method of general to specific, starting with rights and freedoms and ending with positive obligations of property right. The effect of rights and freedoms on the relations between private legal persons is expressed as horizontal effect and is separated from the vertical effect, which corresponds to the application of rights to the relations between the state and individuals. This effect can occur in many different ways and country practices differ in this regard. In this study, firstly, various practices related to the horizontal effect will be explained, then the horizontal effect of the European Convention on Human Rights and the 1982 Constitution of Turkey will be examined. Subsequently, the focus will be on the active obligations that the state must fulfill in order to actually and effectively secure rights. These obligations, expressed as positive obligations, correspond to the actions that the state must take in order to protect rights in practice. In this context, first of all, positive obligations and the relationship between this and other types of obligations will be examined, then the provisions of the European Convention on Human Rights and the 1982 Constitution related to positive obligations will be explained. Afterwards, criticisms of positive obligations, other classifications and interpretation methods used in reaching these obligations will be presented. After explaining the horizontal effect and positive obligations, the positive obligations of the state in the context of property rights will be determined through the case law of the European Court of Human Rights and Turkish Constitutional Court. Our study aims to be a helpful resource in terms of compiling the obligations of the state in this regard.