"Bölünmez Bütünlük İlkesine" Aykırılık Nedeniyle Yasaklanan Siyasal Partilerin Yasaklanma Kararlarının Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesine Uygunluğu

Abstract

Bu çalışmada Türk Anayasa Mahkemesince "bölünmez bütünlük ilkesi"nin ihlali gerekçesiyle kapatma kararlan verilen siyasal partilerin yasaklanma kararlarının Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesine uygunluğu incelenmiştir. Bu bağlamda kapatma kararlan Sözleşmeye aykın bulunan Türkiye Birleşik Komünist Partisi, Sosyalist Parti, özgürlük ve Demokrasi Partisi, Demokrasi Partisi, Halkın Emek Partisi ve Sosyalist Türkiye Partisi üzerinde yoğunlaşılmıştır. Avrupa İnsan Haklan Mahkemesi Sözleşme kapsamında siyasal partilerin faaliyet alanlarının sınırlarının çizilmesinde, "siyasal partilerin şiddet kullanmayı teşvik etmesi ya da anayasal düzeni şiddet kullanarak değiştirmek istemesi"ni temel almıştır. Strazburg Mahkemesi ayrıca, siyasal partilerin demokratik düzen içinde her tür düşünceyi ifade edebileceği prensibini ve bunun Sözleşmenin koruması altında olduğu sık sık vurgulanmıştır.

In this article, the decisions of the Turkish Constitutional Court that dissolve political parties due to their violation of the "principle of undivided unity" have been examined in terms of their conformity with the European Convention for the Protection of Human Rights. In this context, the cases of the Turkish United Communist Party, the Socialist Party, the Freedom and Democracy Party, the Democracy Party, the People's Labour Party and the Socialist Turkish Party have been examined where it was decided that the decisions of Turkish Constitutional Court were in conflict with the Convention. According to the ECHR, borders of political parties activities has to be limited with reference to "their encouragement for violence or their wish to change of constitutional order with violence". The Strasbourg Court reiterated the principle that political parties in a democratic society can express every thoughts that are protected by the Convention.