Devlet siyasi partilere hakça ve yeterli düzeyde yardım yapıyor mu?

Abstract

Demokrasinin hayata geçirilmesinde en temel unsur olan siyasi partilerin fi nansmanına ilişkin düzenlemelerin bir ülkedeki demokrasinin düzeyi ve kalitesi üzerinde doğrudan etkisinin olduğu söylenebilir. Bu nedenle demokratik ülkelerde parti fi nansmanı konusu ciddiyetle ele alınmakta ve düzenlemelere tabi tutulmaktadır. Dünyada olduğu gibi ülkemizde de partilerin gelir ve giderlerine ve bunun kontrolüne ilişkin düzenlemeler hem Anayasada hem de yasalarımızda yer almaktadır. Anayasamızın 68. maddesinde 1995 yılında yapılan değişiklikle devletin siyasi partilere “hakça ve yeterli düzeyde” yardım yapması ilkesi benimsenmiştir. Ancak Siyasi Partiler Kanunumuz devlet yardımının tüm partilere değil sadece milletvekili genel seçimlerine katılan ve geçerli oyların en az % 7’sini alan partilere yapılmasını öngörmektedir. Siyasi partilere devlet yardımı konusu çeşitli nedenlerle birkaç kez Anayasa Mahkemesinin önüne gelmiştir. Son olarak itiraz yoluyla önüne gelen Siyasi Partiler Kanunu hükmünü Mahkeme 18.3.2009 tarihinde Resmi Gazete’de yayımlanan 20.11. 2008 günlü ve E:2008/42, K: 2008/167 sayılı kararıyla Anayasaya aykırı bulmamıştır. Bu yazıda Anayasa Mahkemesinin son kararı çerçevesinde siyasi partilere devlet yardımı konusunun etrafl ı bir şekilde tartışılması amaçlanmaktadır.

Financing of political parties plays a crucial role on the quality of democracy in a given country. Therefore, regulation of party fi nancing is an important issue in democratic world. Like in other democratic countries, the Turkish Constitution and laws include provisions relating to fi nancing of political parties. The following provision was added in Article 68 of the Constitution by the constitutional amendment of 1995. “The state shall provide the political parties with adequate fi nancial means in an equitable manner.“ But, according to the Law on Political Parties (Law No:2820) political parties can be eligible for fi nancial assistance only if they participate in general elections and obtain at least 7 % of the valid votes. This paper aims to discuss compatibility of 7 % threshold with the enough and equitable principle of the Constitution under the light of the recent judgment of the Constitutional Court in this regard.