Şeyhülislâm Bahâî Mehmed Efendi’nin manzum fetvâları

Abstract

Osmanlı’da fetvâların da manzum hâlde verildiği görülmekte ve bu durum klasik Türk edebiyatı içinde farklı bir edebî türün ortaya çıkmasına vesile olmaktadır. Divan şairleri içinde mühim bir yeri bulunan şeyhülislâmlardan bazıları fetvâlarını manzum hâlde de vermişlerdir. Bir meselenin hükmünün müftü (şeyhülislâm) tarafından araştırılarak verilmesi işlemi olan fetvâ; yiğit, genç, kavî anlamındaki fetâ kelimesinden türemiş ve müşkil bir meselenin verilen cevapla güçlü bir şekilde izahının yapılmasını da anlatmıştır. Osmanlıda şeyhülislâmların verdikleri fetvâlar genellikle Türkçe ve mensur olmakla beraber az da olsa manzum hâlde verilmiş olanlarına rastlanmaktadır. Manzum hâlde verilmiş fetvâlar bir süs gibi, fetvâ kitaplarında yer almışlardır. Her birisi usta bir divan şairi olan şeyhülislâmların kaleminden çıkmış bu fetvâlar, bir edebî tür olma vasfını da taşımaktadır. Manzum hâlde fetvâ vermiş şeyhülislâmların başında, divan sahibi mühim bir şair olan Bahâî Mehmed Efendi gelmektedir. Bu makalede, onun manzum fetvâlarından tespit edilen beş örnek sunulmaktadır.

In the Ottoman Empire is seen even fatwas in verse written and it in the classical Turkish literature are instrumental to the emergence of a different literary species. In the Ottomans some shaykh al-Islams in an important place in the Divan poets their fatwas hence also gave written in verse. One of these shaykh al-Islam poets is Baha‘i Mehmed Efendi. Fatwa, be investigated by the mufti (Shaykh al-Islam) is the process of provision of an issue. The word fatwa is derived from feta which means brave, young and strong; a difficult issue in the reply given to making a strong statement describes. In the Ottomans fatwas of Shaykh al-Islams is Turkish often prosaically, although little is seen in what is written in verse. They were issued edicts written in verse, such as an ornament, is in the books of fatwa. Each of these fatwas out written by a skillful Shaykh al-Islams classical poet, can be regarded as a kind of classical Turkish literature to be addressed in the remaking. One of the Shaykh al- Islams fatwas who gave in verse at the beginning comes the important classical poet Mehmed Efendi Bahai-the father of divan. This article offers five samples of his fatwas in verse detected.