Ruminantlarda koruyucu hekimlik: II. Endoparaziter kontrol

Abstract

Koruyucu hekimlik, ruminantlarda endoparazit olarak yaşayan helmint hastalıklarını önlemek ve maksimum ve- rim elde etmek amacıyla önemlidir. Aşı çalışmaları henüz başarıya ulaşmadığından antihelmintik kullanımı, üretim ka- yıplarının azaltılmasına, zoonoz hastalıkların önlenmesine katkı sağlayan ve hala en sık başvurulan yöntemdir. Bunun- la birlikte ruminantlarda helmint enfeksiyonlarının kontrolü antihelmintik mücadele ve alternatif kontrol yöntemlerinin eş zamanlı ve bilinçli yapılmasıyla sağlanabilir. Bilinçsiz ve düzensiz antihelmintik uygulamaları etkili bir kontrolü engelle- mekte ve ilaçlara karşı direnç gelişmesine neden olmaktadır. Antihelmintik ilaç kullanımının temel amacı, konakçının parazit yükünü mümkün olduğunca azaltmaktır. Kullanılacak ilacın seçiminde parazitin gelişme dönemi, ilacın etki spektrumu, terapotik indeksi, verilme kolaylığı, fiyatı ve kalıntı bırakıp bırakmayacağı gibi kriterler dikkate alınmalıdır. Mücadele etkili ilaçlarla ve uygun zamanda yapılmalıdır. Tedavide etki spektrumu dar olan ilaçlar başka ilaçlarla kombi- ne edilmeli veya geniş spektrumlu ilaçlar tercih edilmelidir. Pratik uygulamada ruminantlar yılda iki kez tedavi edilirler. Tedavide doğru doz uygulamasına, kullanım sıklığına ve ilaç rotasyonuna dikkat edilmesi, ilaçlara karşı direnç gelişimi- ni önleyerek daha az antihelmintik kullanımı sağlayacaktır. Bu derlemede antihelmintik ilaçların etki mekanizması, etki spektrumu, etken maddeleri ve bunların ticari preparatları ile gebelik, laktasyon ve kesim öncesi kullanımında dikkat edilecek hususlar tablolarla özetlenmiştir.

Preventive medicine is important to avert helminth diseases living in ruminants as endoparasite and to achieve maximum productivity. The usage of anthelmintic is still the most common method used that contributes to the reduction of production losses and prevention of zoonotic diseases because vaccine studies have not succeeded yet. However, the control of helminth infections in ruminants may be achieved by consciously and simultaneously applying anthelmintic and alternative control methods. Unconscious and irregular applications of anthelmintic prevent an effective control and lead to the development of drug resistance. The main purpose of anthelmintic drug use is to decrease to the parasite burden on the host as much as possible. The criteria that need to be taken into account/ consideration when choosing an antihelmintic drug are the growth period of parasite, the action spectrum of drug, therapeutic index, ease of administration, price, and whether it leaves a residue. Anthelmintic treatments should be performed with effective drugs at the right time. Narrow-spectrum drugs should be combined with other appropriate medications, or broad-spectrum drugs should be preferred for treatment. In practice, ruminants are treated twice a year. Attention to the application of the correct dose, frequency of use, and drug rotation in treatment will result in less usage of anthelmintic by preventing the development of drug resistance. In this review, the action mechanism of anthelmintic drugs, the action spectrum, the active ingredients and their commercial forms, as well as precautions for their usage during pregnancy, lactation, and pre-slaughter period are summarized in tables.