Ardahan İlinde Üretilen Ballarda Antibiyotik Kalıntı Düzeylerinin Araştırılması

Abstract

Bal sahip olduğu özellikleri ve sağlıklı bir gıda maddesi olması nedeniyle tüketiciler tarafından tercih edilen hayvansal orjinli bir üründür. Bal arılarında görülen American foulbrood (AFB) ve European foulbrood (EFB) gibi hastalıklar ciddi kayıplara yol açmaktadır. Bu hastalıklar ile mücadelede antibakteriyel ajanların kullanımı ise bal ve bal ürünlerinde kalıntı sorununa neden olmaktadırlar. Olası antibiyotik kalıntıları nihai tüketici olan insanlarda antibiyotik direnci ve allerjik reaksiyonlar gibi ciddi sorunlar oluşturmaktadır. Bu nedenle, gerek Avrupa Birliği gerekse ülkemizde arı yetiştiriciliğinde antibiyotik kullanımı yasaklanmıştır. Bu çalışmada, Ardahan ve ilçelerinden toplanan 180 adet bal numunesi antibiyotik (sulfonamid ve streptomisin) kalıntısı yönünden analiz edildi. Direk üreticilerden sağlanan numunelerin kalıntı analizi ticari kit (Ridascreen) kullanılarak ELISA yöntemiyle gerçekleştirildi. Bulguların istatistiki karşılaştırmaları için variyans analizi metodu uygulanmış, gruplar arası önem kontrolleri Duncan-testi ile tespit edilmiştir. Analiz sonuçlarına göre, streptomisin için numunelerin %37sinde, sulfonamid için ise numunelerin %52sinde kalıntı tespit edilmiştir. Streptomisin için en yüksek kalıntı düzeyi (ortalama 5.57 ppm) Posof ilçesinde, sulfonamid içinse ortalama 2.79 ppm ile Çıldır ilçesinden alınan örneklerde ölçülmüştür. Sonuç olarak, üreticilerin antibiyotik kullanımı hakkında bilgilendirilmeleri ve antibiyotik kalıntısı bakımından kontrollerin daha sık yapılması gerektiği düşünülmektedir.

Owing to special properties and being a healthy food, honey is an animal originated product, preferred by consumers. Diseases such as American foulbrood (AFB) and European foulbrood (EFB) seen in honeybees lead to serious economical losses. The use of antibacterial agents against these diseases results in residual problems in honey and honey products. Possible antibiotic residues cause serious problems, such as antibiotic resistance and allergic reactions in people who are the ultimate consumers. Therefore, the use of antibiotics in honeybee keeping has been forbidden in the EU countries and in our country. In this study, 180 honey samples obtained from Ardahan and its towns were analysed for the antibiotic residues (sulphonamides and streptomycin). Residual analyses of samples obtained directly from the procuders were carried out by using ELISA commercial test kits (Ridascreen). Variance analysis method was applied for statistical comparisons and the differences between groups were determined by Duncan test. According to the results, 37 and 52% of the samples contained residues for streptomycin and sulfonamides, respectively. Maximum residue levels for streptomycin (mean 5.57 ppm) were measured in samples taken from Posof and for sulfonamide (mean 2.79 ppm) in samples taken from çıldır. As a result, beekeepers should be educated about the use of antibiotics and the inspections determining the antibiotic residue should be made more often.