Baykara Meclisi’nden Yansımalar -Edebî Meclisler 3-

Abstract

Zeynüddîn-i Vâsıfî tarafından Farsça olarak kalemealınan Bedâyi’u’l-vekâyi’, özellikle Türk kültür ve sosyalhayatına dair ihtiva ettiği bilgiler vesilesiyle dikkatçekmektedir. Bu çalışmada, Bedâyi’u’l-vekâyi’de yer alan veTürkistan coğrafyasındaki Türk kültür hayatına ışık tutupgünümüze aktaran üç bölümün tercümesine yerverilecektir. Bunlardan birincisi, Sultan Hüseyn-iBaykara’nın veziri Hâce Nizâmülmülk-i Hafî ile ilgilidir.Bu bölüm, o dönemde çeşitli sebeplerle öldürülen ileri gelenkişileri ihtiva etmesi ve Muhammed Mü’min Mîrzâ’nınöldürülmesi üzerine yazılan mersiyeler hakkında şairlerarasında yapılan değerlendirmeyi kapsaması yönüyle,ayrıca dikkat çekicidir. İkinci bölüm, kitabın yazarıVâsıfî’nin Semerkan’da bulunduğu sırada Hâce Yûsuf-ıMelâmetî’nin daveti üzerine katıldığı bir meclisi ihtivaetmektedir. Üçüncü bölümde ise Mevlânâ Benâ’î’ninfaziletleri ile onun Türk edebiyatının önemlitemsilcilerinden Alî Şîr Nevâ’î arasında gerçekleşen bazılatifelere yer verilmiştir. Burada Alî Şîr Nevâ’î ile ŞîralîMüzehhib, Nâsır-ı Reng-rîz, Kadı-zâde ve HâfızGıyâsüddîn arasında vuku bulan nükteler de yeralmaktadır.

Bedâyi’u’l-vekâyi, which was written in Persian byZeynüddîn-i Vâsıfî, draws attention especially with theinformation it contains about Turkish cultural and sociallife. In this study, the translation of three chapters inBedâyi’u’l-vekâyi, which sheds light on the Turkishcultural life in the geography of Turkestan, will beincluded. The first one is about Hâce Nizâmülmülk-i Hafî,the vizier of Sultan Hüseyn-i Baykara. This section is alsonoteworthy in that it includes the evaluation of the poetsabout the merits written on the killing of MuhammadMü’min Mîrzâ and the leading persons who were killed atthat time for various reasons. The second part of the bookincludes a council in which Vâsıfî, the author of the book,was invited by Hâce Yûsuf-ı Melâmetî when he was inSamarkand. In the third chapter, the virtues of MevlanaBenâ’î and some of the jokes that took place between Alî ŞîrNevâ’î, one of the important representatives of his Turkishliterature, are mentioned. Here, the jokes between Alî ŞîrNevâ’î and Şîralî Müzehhib, Nâsır-ı Reng-rîz, Kadı-zâdeand Hâfız Gıyâsüddî are also included.